میلیتاری (Military) |مقالات نظامی

مقدمه /تانك مركاوا (مركاوا در عبري מרכבה به معني Chariot يا ارابه) جزو یکی از مطرح ترین تانكهاي اصلي ميدان نبرد است كه توسط وزارت دفاع اسرائيل(Israel Defense Forces يا IDF ) طراحی و ساخته شده است،مرکاوا با طور رسمی در سال 1979 به خدمت ارتش رژیم صهیونستی در آمد ، به طور کلی چهار نسخه از این تانک میدان نبرد توسط رژیم صهیونستی ساخته و وارد خدمت شده است،اولین بار مرکاوا در جنگ 1982 لبنان به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت، نام "مرکاوا" در ابتدا برنامه طراحی اولیه این تانک انتخاب شده است،هدف اصلی از ساخت تانک مرکاوا،رسیدن به تانکی با ویژگی ها قابل توجه ای چون بازیابی سریع بعد از آسیب در هنگام نبرد ،بقای پایدار در نبرد ،و تا حد امکان حفاظت از جان خدمه تانک (به دلیل جمعیت کم این رژیم منحوس) بوده است. بدين جهت موتور در قسمت جلوي تانك تعبيه شده است كه باعث افزايش سطح حفاظت زرهی در قسمت جلوي تانك مي‏شود؛ بنابراين، خدمه مي‏توانند در صورت از كار افتادن تانك، از قسمت عقب آن، خارج شوند اين تانك داراي زره بسيار مقاومي است و توانايي حركتي بالايي دارد؛ در واقع اين تانك، داراي بهترين نوع حفاظت، در كل تانكهاي توليدي در جهان است.

مقدمه /تانك مركاوا (مركاوا در عبري מרכבה به معني Chariot يا ارابه) جزو یکی از مطرح ترین تانكهاي اصلي ميدان نبرد است كه توسط وزارت دفاع اسرائيل(Israel Defense Forces يا IDF ) طراحی و ساخته شده است،مرکاوا با طور رسمی در سال 1979 به خدمت ارتش رژیم صهیونستی در آمد ، به طور کلی چهار نسخه از این تانک میدان نبرد توسط رژیم صهیونستی ساخته و وارد خدمت شده است،اولین بار مرکاوا در جنگ 1982 لبنان به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت، نام "مرکاوا" در ابتدا برنامه طراحی اولیه این تانک انتخاب شده است،هدف اصلی از ساخت تانک مرکاوا،رسیدن به تانکی با ویژگی ها قابل توجه ای چون بازیابی سریع بعد از آسیب در هنگام نبرد ،بقای پایدار در نبرد ،و تا حد امکان حفاظت از جان خدمه تانک (به دلیل جمعیت کم این رژیم منحوس) بوده است.

در سال ۱۹۴۴ ارتش شوروی خواهان یک تانک برای جایگزینی تانک تی ۳۴ بود که در همان زمان در حال تولید بود. کار طراحی در همان سال در دفتر طراحی او کی بی ۵۲۰ اغاز شد و در اوریل سال ۱۹۴۵ تانک جدید که تی ۵۴ نامیده میشد ساخته شد. تی ۵۴ بر اساس تی ۴۴ ساخته شد تانکی که بر اساس تی ۳۴ توسعه یافت ولی هرگز تولید نشد. شکل کلی را حفظ کرده بود ولی زره و توپ افزایش داشت. تانک در ناحیه جلو بدنه ۱۸۰ م م و در ناحیه جلوی برجک ۱۲۰ م م زره داشت و از توپ ۱۰۰ م م بهره می برد . تانک جدید با نام تی ۵۴ ای اولین بار در سال ۱۹۴۸ وارد خط تولید شد.

در خلال جنگ جهانی دوم و بعد از آن با وجود پیشرفت صنایع و با طراحی وتوسعه خودروهای زرهی متوسط و سنگین بازهم تا مدتها قسمتی از ستون فقرات نیروهای زرهی ارتش آمریکا را ادوات زرهی مانند تانک ها و خودروهای زرهی ضد تانک / پشتیبانی آتش/ توپهای خودکششی سبک تشکیل میدادند، عمده دلیل نیاز ارتش آمریکا به خودرو های زرهی سبک داشتن یک واحد زرمی با قابلیت ایجاد پشتیابی آتش مستقیم برای نیروهای هوابرد و پیاده نظام بود که دارای سرعت و چالاکی بالایی نیز باشد.

در جریان سالهای جنگ سرد تعداد زیادی از تانک ها و نفربرها توسط کشورهای مختلف خصوصا ایالات متحده آمریکا و شوروی سابق طراحی و در تعداد بالا ساخته شد اما با گذشت زمان و خصوصا پایان یافتن جنگ سرد، میزان قابل توجهی از این تانک ها و زره پوش ها در کشورهای مختلف همچنان در خدمت باقی ماندند. 

کشور اوکراین قبل از فروپاشی شوروی، وظیفه ی تولید تانک های تی ۸۰ را در کمپانی Malyshev (که در خود اوکراین واقع شده بود) برعهده داشت که چند مدل بعدی را نیز دفتر طراحی خارکیف توسعه داد که یکی از آنها تانک تی ۸۴ است که در کشور اوکراین و بعد از فروپاشی شوروی به تولید رسید. 

MBT-3000 تانک اصلی میدان نبرد نسل سومیست که هم اکنون در مرحله توسعه برای مشتریان خارجی و ارتش آزادی بخش خلق چین قرار دارد.در راس این برنامه، گروه صنعتی عظیم نورینکو (شرکت صنایع شمالی چین) قرار دارد.این تانک جانشین بلافصل MBT-2000 است که هر دو تانک موجودیت خود را مرهون T-72 شوروی در دوران جنگ سرد هستند.

در میان تانکهای آلمانی تنها تایگر است که می تواند آوازه پانتر را تحت شعاع قرار دهد. پانتر تقریبا یک سال پس از پسرعموی بزرگتر خود به خط مقدم اعزام شد و ثابت کرد که کاملترین تانکی است که صنایع نظامی آلمان در زمان جنگ تولید کرده اند. با وجود وزن 45 تن، به سادگی می توانست در جاده به سرعت بالای 50 کیلومتر در ساعت برسد و همپای تانکهای بسیار سبکتری مانند تی-34 قرار گیرد. پانتر پاسخ آلمانها به تی-34 روسها بود. بهتر از آن مسلح شده بود و زرهی بسیار قوی تر اشت. تانک آلمانها یک سرو گردن بالاتر از رقبا قرار می گرفت. در جبهه غرب و در برابر شرمنها پانتر یک بلا بود.

تانک ها یکی از سلاحهای اصلی در جنگ جهانی دوم بودند. بریتانیا، ایالات متحده، شوروی، فرانسه، ایتالیا و آلمان ده ها هزار تانک را وارد میدان نبرد کردند. در این میان اتحاد شوروی با 18000 تا 20000 تانک بزرگترین تولید کننده تانک بشمار می رفت. تانکهای آلمانی در ابتدای جنگ ازنظر زره و قدرت آتش ضعیف تر از تانک های متفقین بشمار می رفتند. لیکن در تاکتیک نبرد زرهی و سرعت بکارگیری تانک ها از همان اوایل جنگ دست بالا با آلمانها بود.

اوکراین در سال 1995 اولین نمونه بهینه سازی شده تانک تی-80 ساخت شوروی را با نام تی-84 به دنیا معرفی کرد. اما اوکراینی ها سال های بعد تصمیم گرفتند تا تانک تی-84 را نیز به روز رسانی کنند تا این تانک بتواند با تجهیزات جدید در میان تانک های مدرن حرفی برای گفتن داشته باشد.

نیاز روز افزون به بهینه سازی مدل های قدیمی تانک ها با توجه پیشرفت های اخیر در زمینه  زره و حفاظت ، سیستم های شناسایی ، دید های پانورامیک ، سیستم های فرمان و کنترل و ...  به خوبی احساس می شود. همین به روزرسانی ها باعث افزایش عملکرد تانک های قدیمی در میدان نبرد می شود به طوری که این بهینه سازی می تواند این تانک های بهینه سازی شده را در سطح مدرن ترین تانک ها کنونی جهان قرار دهد. نمونه این به روز رسانی های قدرتمند توسط شرکت آلمانی راین متال برای تانک لئوپارد 2A4 طراحی و ساخته شده است.

در طول مدت زمانی که از ظهور تانک ها می گذرد، یعنی برای اولین باری که انگلیس و فرانسه از تانک در جنگ جهانی اول استفاده کردند سالها می گذرد. در طی این سالهای گذشته، یعنی چیزی حدودا 100 سال پیش، نبرد های زیادی میان تانک ها صورت گرفته است. بعد از استفاده از تانک در جنگ جهانی اول، کشور های صنعتی و تقریبا مدرن به فکر استفاده از آن افتادند که نتیجه اش چیزی است که ما امروزه به اسم تانک های اصلی میدان نبرد یا MBT می شناسیم که تمامی ویژگی های تانک های مختلف از جمله سبک، متوسط و سنگین را در یک تانک قرار داده اند.

جنگ جهانی دوم یکی از مهمترین عرصه های نبردهای زرهی بود و تانک ها و زره پوش ها نقش مهمی در آن ایفا کردند. از جمله کشورهایی که از تانک و زره پوش در تعداد بالا استفاده نمود آلمان نازی بود که بسیاری از خودروهای زره پوش آن از همه همتایان عصر خود بالاتر بود. در مقابل دشمنان آلمان به روش های مختلف در صدد مقابله با این نیروی زرهی بر آمدند. در جبهه شرق اتحاد شوروی تانک خوبی مانند T-34 در اختیار داشت ولی باز هم در مقابل تانک های آلمانی مشکل به قوت خود باقی بود.

تانک تی-۷۲ یک تانک اصلی میدان نبرد است که تولید آن از اوایل دهه ۱۹۷۰ در شوروی آغاز شد. این تانک شباهت‌هایی با تانک قدیمی‌تر اما پیشرفته‌تر تی-۶۴ دارد. تی-۷۲ پس از تانک دیگر شوروی‌ها؛ تی-۵۴/۵۵ پرتیراژترین تانک تولیدشده پس از جنگ جهانی دوم است و در مجموع بیشتر از ۲۵ هزار دستگاه از آن ساخته شده و کماکان برای مشتریان خارجی تولید میشود که توسط ده ها کشور مورد استفاده قرار گرفته‌است. تانک تی-۹۰ مدل توسعه‌یافته تی-۷۲ و جدیدترین تانک ارتش روسیه محسوب می‌گردد. سلاح اصلی این تانک، یک قبضه توپ بدون خان کالیبر ۱۲۵ میلیمتری از نوع ۲A۴۶M است.

تانک Challenger 1 یا FV 4030، تانک اصلی میدان نبرد ارتش انگلیس از سال 1983 تا میانه ی دهه ی 90 میلادی بود که پیش درآمدی برای ساخت تانک Challenger 2 به شمار می رود و به عبارتی نسخه ی دوم، ارتقاء و بروزرسانی نسخه ی اول است که Challenger 2 نام گرفته است. در حال حاضر این تانک توسط ارتش سلطنتی اردن مورد استفاده قرار می گیرد. لازم به ذکر است که نسخه ی در دسترس اردن، ارتقاء ها و بروزرسانی های سنگینی روی آن نصب شد که مدرن ترین تانک کشور اردن به شمار می رود. در اردن چند نسخه ی بدون سرنشین از این تانک ساخته شده است که Falcon نام دارد و در صورت موفق بودن بازار جهانی صادرات را برای تولید هدف قرار داده است.

در این پست قصد داریم به معرفی چند منطقه باورنکردنی از گورستان ها زرهی در این کره خاکی بپردازیم با ماهمراه باشید.

M1045 حامل موشک انداز تاو

تانک M-84 یک تانک نسل دو محصول کشور یوگوسلاوی سابق میباشد. این تانک در حال حاظر در کشورهای صربستان , بوسنی و هرزوگوین , کویت , اسلونی و کرواسی در حال خدمت می باشد.نمونه های مختلفی با امکانات مختلفی از این تانک ساخته شده است.
تانک M-84 بر مبنای تانک T-72 روسی ساخته شده است اما با چندین تغییرات از جمله سیستم کنترل آتش داخلی , زره بهبود یافته کامپیوزیتی و یک موتور با توان 1000 اسب بخار،این تانک در سال 1984 به خدمت ارتش خلق یوگسلاوی درآمد . نسخه ی بهبود یافته با نام M-84A چند سال بعد وارد خدمت شد،در حدود 240 کارخانه ی یوگسلاویایی  به طور مستقیم و در حدود 1000 شرکت دیگر به طور غیر مستقیم در تولید تانک M-84 شرکت داشتند .

تانک قدرتمند لئوپارد 2A7 حاصل همکاری مشترک ارتش آلمان با کمپانی Krauss-Maffei Wegmann که نتیجه ی آن تانکی است که اکنون مشاهده می کنید. هدف از این همکاری ساخت یک تانک بی نظیر و قدرتمند میدان نبرد است که تاکنون نتایج نشان از آن دارد که این برنامه بسیار موفق عمل کرده است. اولین رونمایی این تانک در سال 2010 صورت گرفت. لئوپارد 2A7 یک ارتقاء ارزشمن از نسخه ی 2A6 است که شامل برخی از زیر سیستم هایی از Leopard 2 است و همچنین لئوپارد 2A7 برای جنگ های شهری، درگیری های سطحی و همچنین عملیات های ارتش در نظر گرفته شده است. در حال حاضر این تانک یکی از 10 تانک برتر دنیا می باشد. ارتش آلمان در نظر دارد 50 تا 150 عراده Leopard 2 را به نسخه های 2A7 ارتقاء دهد. برنامه ارتقاء در سال 2012 آغاز شد. در سال 2011 کشور آلمان پذیرفت تا 200 عراده لئوپارد 2A7 را به عربستان سعودی بفروشد. بعد از آن کشور قطر نیز 62 عراده از این تانک را سفارش داد.

در طی جنگ جهانی دوم آلمانها سنگین ترین و تماشایی ترین تانکهای آن زمان را می ساختند و روسها با فاصله ای بسیار نزدیک آنها را دنبال می کردند. از نظر وزن، تانک روسی جوزف استالین پس از آخرین نمونه تایگر در جایگاه دوم قرارمی گیرد. از نقطه نظر جذابیت و جالب بودن، تانکهای  چند برجکی تی-35 و کاوی-2 هیولاوش به یادتایگر آلمانها پهلو می زدند.

منحنی موفقیت های آلمان در طی جنگ جهانی دوم با منحنی وزن تانکهایش نسبتی معکوس دارد. پیروزی ورماخت در لهستان و فرانسه عمدتا توسط تانکهای سبک پانزر-1 و پانزر-2 به دست آمد. در این مرحله از جنگ بیش از سه چهارم تانکهای آلمان را این گونه تانکها تشکیل می دادند. پس از سال1942، درحالیکه سیمای شکست در چهره ورماخت ظاهرمی شد؛ تانکها سنگین -تایگر در تابستان سال1942 و پانتر در بهار سال1943- در صحنه نبرد پدیدار شدند. در سال1944، هنگامی که شکست ماشین نظامی هیتلر سراسری و قطعی شده بود، تانکهای سنگینی مانند کینگ تایگر و یادتایگر وارد معرکه شدند.

 در سال های دهه هفتاد جهاد خودکفایی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران از تانکی رونمایی کرد که آن را ذوالفقار ایران می خواند. نسل اول حرف چندانی برای گفتن نداشت اما برای شروع مناسب به نظر میرسید.نسل دوم آن نیز مدتی بعد پدیدار شد ، تا آن که چند سال پیش بود که ذوالفقار 3 به صورت مداوم در رژه های 29 فروردین و 31 شهریور به نمایش در آمد. از همان ابتدا به دلیل آنکه هیچ صبحتی از آن به میان نیامده بود، طبق معمول بحث های مفصل و بعضا غیر منصفانه ای در مورد این تانک ارائه شد. در این بین بودند برخی که این تانک را قدرتمند تر از آبرامز و لئوپارد می دانستند و برخی هم کم تر از تی 72 یا حتی  ماکتی برای نمایش و فریب. در هر حال چندی پیش به مناسبت دهه فجر پس از گذشت در حدود بیست سال از ساخت نسل اول ، نسل جدید تانک ذوالفقار ایران رونمایی شد و با پخش تصاویر حرکت و شلیک موفقیت آمیزخود بسیاری از شبهات را از بین برد و ایضا به وجود آورد! مقاله زیر سعی در بررسی نسل جدید این تانک دارد و تلاش شده تا جایی که می شود منصفانه و بدون بزرگ و کوچک نمایی به بررسی و تحلیل آن بپردازد.

در جریان جنگ جهانی دوم تانک های اهمیت بسیار بالایی داشتند. در جریان جنگ جهانی دوم ، کارشناسان نظامی جهت برآورد کردن توان دشمن فاکتورهای مختلفی را در نظر می گرفتند که یکی از اصلی ترین و مهمترین عوامل برای برآورد توان نظامی دشمن ، تعداد تانک های دشمن بود. می توان به جرات گفت که تانک ها در جریان جنگ جهانی دوم پرکاربرد ترین جنگ افزارها به شمار می رفتند. طرفین درگیر جنگ به مقیاس وسیعی از تانک ها استفاده می کردند. آمریکا از تانک های ام 4 شرمن ، انگلیس از تانک های کروزر ، وایکرز و بولداگ ، فرانسه از تانک های سری AMX و LT ، ژاپن از تانک های تایپ 97 و تایپ 89 و تایپ 95 هاگو و اتحاد جماهیر شوروی نیز از تانک های بی تی 7 ، تی 28 و تی 34 استفاده می کردند. با توجه به رقابت زیادی که ما بین دول متخاصم وجود داشت ، طرفین سعی می کردند که در تولید تانک از دیگر رقیبان و دشمنان خود پیشی بگیرند. به عنوان مثال ، آلمان نازی در سال 1939 سالانه 1900 دستگاه تانک تولید می کرد.

ام۱ آبرامز (به انگلیسی: M1 Abrams) تانک M1 ابرامز بعنوان تانک جنگی اصلی ارتش ایالات متحده جایگزین تانک M60 Patton در سال 1980 شد. این تانک دارای سه مدلM1، M1A1، M1A2 می باشد. نام این تانک به احترام ژنرال کرایتون ابرامز، فرمانده سابق گردان زرهی 37 نیروی زمینی امریکا، ابرامز نامگذاری شده است. طراحی M1 در شرکت جنرال داینامیکس انجام گرفت و در نهایت این تانک در سال 1980 وارد خدمت شد. مدل ارتقا یافته M1 ، M1A1 نام دارد که در سال 1985 عرضه شد. M1A1 دارای توپ 120 میلیمتری بدون خان بوده که توسط شرکت آلمانی Rheinmetall طراحی شده است. همچنین این مدل دارای زره تقویت یافته و سیستم حفاظت NBC1 می باشد.

T-90MS جدیدترین شاهکار شرکت تانکسازی معروف Uralvagonzavod است که نسخه ی تولیدی تانک آزمایشی ارتقا یافته ی T-90M بوده و نسبت به پدر خود ، T-90 (معروف به تانک پرنده) ارتقا قابل توجهی یافته است . این تانک اولین بار در سپتامبر 2011 در نمایشگاه نظامی روسیه رونمایی شد اما اطلاعات منتشره از آن محدود و در حد حدس و گمان بود . اما بار دیگر ، روسها جدیدترین اسباب بازی خود را به نمایشگاه Defexpo India 2012 در دهلی نو برده اند تا افسانه ی ویرانی این بار بیشتر در معرض عموم قرار گیرد .
تانک T-90MS را میتوان تانک T-90 دهه ی جدید دانست ، چراکه اولین تانک T-90 در سال 1993 و با سیستمهای الکترونیکی و توانایی های دهه ی 90 ساخته شد که هرچند توانایی های زیادی به ارمغان آورده ، اما 20 سال بعد یعنی امروز ، تکنولوژی های الکترونیکی و مدیریت نبرد جدید راه خود را به هر جنگ افزار و سیستمی باز نموده اند ، T-90 هم با ارتقا MS نشان داد در این عرصه قصد ندارد از قافله عقب بماند ، لذا عمده ی تغییرات T-90MS نسبت به سلف خود را میتوان در اضافه شدن سیستم های الکترونیکی شناسایی و کنترل آتش دقیق دانست .