میلیتاری (Military) |مقالات نظامی

آنچه از وضعیت موجود کشور و شرایط محیطی حاکم بر فضای جهانی برمی اید اینست که غرب بهرحال خود را برای یک جنگ با ما اماده میکند و هرگونه صحبت از عدم وقوع جنگ بیشتر بسته به شرایط و زمان می باشد تا اصل عدم وقوع ان ،با توجه به سابقه تهاجم نظامی غرب به کشورها – آنچه بطور واضح مشخص است اینست که خط مقدم دراین حرکت قطعا نیروی هوائیستبا توجه به این رویکرد و نیز با توجه به محدودیتهای خرید تسلیحاتی کشور عزیزمان بران شدم که در چند مورد مشخص بررسیهائی برای امکان تعریف پروژه بهبود برای ارتقاء تسلیحات نیروی هوائی مان مطرح کنم و دراین راه امید است متخصصین نظامی کشورمان که گمان میرود به سایت معزز میلیتاری سر میزنند نیز دراین باره اندکی تعمق و تدبر نمایند شاید که بتوان از این همفکری مشترک به نتایجی رسید

تحلیلی  از توانمندی موجود  وپروژه های برای نبرد موثر هوائی  دربرابر تهاجم غرب

بررسی و امکان سنجی نسبتا متوسط از توانائی احتمالی مهاجمین به کشور عزیزمان اینطور می نماید که این جنگ زمینه امتحان برخی تسلیحات پیشرو در ناتو و ایالات متحده آمریکا و اسرائیل خواهد بود بنابراین بسیار کوته بینانه خواهد بود که برخی تسلیحات خریداری شده از روسیه یا چین  که تحت تدابیر شدید ممکن است برای چنین روزی نگه داری شده باشند – همچنان گمان برود درچنین جنگی بتوانند پاسخ درخوری به این تجاوز بدهند اما بهرحال ما ناگزیریم دربهترین حالت ممکن اخبار منتشره در گزارشهای سازمانهای اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل را  نسبت به توان احتمالی هوائی خود هم مد نظر داشته باشیم

عمده هواپیماهای جنگنده پیشرو موجود درسازمان نظامی غرب و اسرائیل شامل:

رافال  f-15   f-18 f-16- یوروفایتر تایفون  ( و احتمالا نسل پنجم ها )

عمده موشکهای هوا به هوا: جدیدترین مدلهای متئور- آمرام –آسرام –انواع  پایتون -ساینویندر ( و موشکهای نسل جدید پیش رو)

عمده هواپیماهای جنگنده موجود محتمل ما :

Mig-29- f-14   صاعقه-(درآینده قاهر و کوثر) - (فانتومها لحاظ نشدند)

(بنا به گزارش شورای تحقیقات امریکا درسال 2006 یک اسکادران سوخو 30 ام کا تحت تدابیر شدید دراختیار ایران است و از میگ 31 هم نام برده شده که فعلا این موارد را بررسی نمیکنیم )

عمده موشکهای پیشرو احتمالی در ایران:

فونیکس- آلامو- آرچر  و درنهایت به احتمال زیاد نسخه  کپی از مدل روسی یا چینی آدر (  pl12 ) که به نوعی برای جنگ پیشرو بعنوان عامل غافلگیری حفظ  می شود (این مورد احتمال بالائی دارد)

همچنین با اقدام به مهندسی معکوس و بهبود در سوخت و جستجوگر  موشکهای موجود گزارشاتی مبنی بر افزایش برد موشک محبوب فونیکس در مدل فکور90  به بیش از 200 کیلومتر و دستیابی به موشک بلند برد حرارتی تا برد 100 کیلومتر و ساخت نمونه وطنی از یک موشک سبک میان برد هوا به هوا دردست می باشد که به احتمال زیاد بومی سازی موشک pl-12 می باشد.
بهر حال با مقداری کم یا زیاد حدود توان دفاعی و تهاجمی دو طرف از نظر تکنولوژیکی تقریبا در محدوده فوق می باشد
مهمترین تهدید پیش رو برای ما در وهله اول موشک های ورای دید می باشند  که موشک آمرام در آخرین مدل و نیز متئور
امکان پوشش 100 - 150 کیلومتررا فراهم ساخته اند (اعداد اسمی بالاتر میباشند)
ضمن اینکه اقدامات تقابل الکترونیکی و سطوح مقاطع بسیار کاهش یافته (در حدود 0.5 متر مربع و کمتر در نسل چهار و نیم) کار را برای موفقیت موشکهای پیشروئی همچون فونیکس بسیار سخت میکند – با این وجود خط مقدم ما در محدوده 200 کیلومتری تشکیل میشود
درصورت دراختیار داشتن انواع دوربرد موشک الامو یا pl12– پله بعدی برای ما محدوده 70 تا 100 کیلومتری  درنهایت محدوده کوتاه برد در حدود 20  تا 30 کیلومتری توسط موشکهای آرچر میباشد
درتمام شرایط فوق باید فرض براین باشد که این تقابل در فضای سرزمینی ما رخ داده و هم ما و هم دشمن توان کشف اهداف را در برد موثر موشک خود داشته باشند ( ما به مدد رادارهای پسیو و.. خود و دشمن هم با امکانات گسترده همچون اواکسها یا رادار نصب شده درترکیه و یا درنهایت رادارهای بسیار قدرتمند و به روز جنگنده های خود)
بنابر این ما بجای گسترش بحث بر روی رادارها و سطوح مقطع هواپیما ها در شانس شلیک اول –ببیشتر برروی خود موشکها فوکوس و تمرکز میکنیم تا از این زاویه موارد نسبتا مهمی را مطرح کنیم

یکی از اصلیترین چالشها درزمینه موشک های بلند برد ما و طرف مقابل بحث چابکی این موشکهاست که دراین باره برگ برنده فعلا دردست غرب و بویژه موشک متئور است چرا را که اعداد اسمی فوق با فرض مانورپذیری اهداف تغییر میکند و موشک متئور در برد ذکر شده اهداف با مانورپذیری بالا را شکار میکند.
موضوع نگران کننده دیگر بجز بحث چابکی  موشکها تکنولوژیهای پیشرفته سیستمهای شناسائی موشکهای جدید غربی و همچنین سیستمهای جمر و اقدامات متقابل ECM  در قبال موشکهای ما در هواپیماهای هدف است

تقسیم بندی تقریبی جستجوگر های موشکها:

اگر بطور تقریبی بخواهیم نسلهای موشک  هوا به هوا را از نظر سیستمهای شناسائی آنها تقسیم بندی کنیم شاید بتوان به تقسیم بندی ذیل رسید:

راداری:

1-سیستمهای هدایت راداری غیر فعال (اسپارو – آلامو)
2-سیستمهای هدایت راداری فعال (فونیکس –آموس- آمرام- آدر)
3- سیستمهای مجهز به حالت  پسیو هومینگ ضد جمینگ (غیر فعال / فعال )

حرارتی:

1-سیستمهای حرارت یاب  کوتاه برد (Aim-9 –آرچر –ماترا-پایتون)
2 سیستمهای حرارت یاب  بلند برد حرارتی (آلامو تی)
3-سیستمای پردازشگر تصویر ساز حرارتی (پایتون چهار- aim-9L )
4-سیستمای پردازشگر تصویری (پایتون5   -Aim-9x    –R-74)
از اینجا به بعد نسل بعدی سیستمهای هدایتی موشک دردست تعریف است که عبارت خواهد بود
1—سیستمهای چند بانده باند x  و  پردازشگر هندسی موج میلیمتری (Aim-188)
2-سیستمهای ترکیبی راداری –الکترواپتیکی  ( چشم دلفین)

تمهیدات و نیازمندیها

یکی از مهمترین راهکارها برای ارتقاء توانمندی دفاع هوائی ما – شناسائی پیشرفتهای جاری در کشورهای متخاصم و شناسائی سطح واقعی دردسترس available تکنولوژی و دانش موجود برای ارتقاء و تعریف پروژه های موثر در جهت رفع عقب ماندگی می باشد

فرض کنید در یک مواجهه واقعی با یک تهاجم برنامه ریزی شده از سوی غرب هستیم – دراین حالت شناسائی  گلوگاهها برای ما بسیار مهم است – حفظ حاکمیت هوائی بسیار مهم است و نباید پیشاپیش این عرصه را واگذار شده فرض کرد و بر روی سیستمهای پدافندی و جنگ نامتقارن تکیه کرد
(متاسفانه تفکر جاری در کلام مسئولین نظامی و تاکید زیاد بر جنگ نامتقارن و اینکه وقتی دشمن حمله کند ما را نخواهد دید - چنین فظای ذهنی را رقم میزند – بدون آنکه برای پروژه های  تحقیقات هوائی سرمایه های سنگینی اختصاص یابد و بیشتر تاکید به اقدام متقابل موشکی زمین به زمین است)

در شرایط فعلی خط مقدم موشکهای هوا به هوای ما همچنان موشکهای فونیکس ارتقاء یافته و حامل انها یعنی F-14 می باشد
تعداد محدود این جنگنده و نداشتن بدنه پنهانکار و نیاز به باند برای پرواز از جمله محدودیتهای اولیه ما درتقابل با این تهاجم است

دومین موضوع توانائی مقابله با اقدامهای اخلالگر بر روی موشک ما است که بواقع اطلاعات بسیار محدودی از عملکرد این اخلالگرها بدلیل عدم هرگونه رخداد و تجربه در دست می باشد. (آخرین مورد قابل اعتنا درجنگ کوزوو بوده است)
بنابر این باید برای این مقابله به سوالات ذیل پاسخ داد:

1-نیاز به شناسائی زود هنگام اسکادران مهاجم از طریق رادارهای زمینی

2-نیاز به شناسائی اهداف واقعی از انواع اهداف کاذب و درنظر گرفتن محدودیت تعداد موشکها و امکان حمله به چند هدف همزمان

3-امکان رفع نیاز فوری به باند پروازی درصورت ازدست دادن انها با استفاده از پهپادها – هواپیماهای قابل پرواز از باندهای ناهموار و جاده ها و درنهایت امکان دستیابی به حاملهای عمود پرواز (مثلا بالگرد حامل موشکهای هوا به هوا )

4-امکان رفع نیاز اجباری به محدودیت هواپیمای حامل با امکان استفاده از این موشک خط مقدم  (فونیکس و..) برروی حاملهای دیگر

5- اطمینان از هدایت موشک به سمت اهداف واقعی بجای کاذب و نیز اطمینان از بابت ازدست ندادن هدف در طی مانورها یا اقدامات متقابل الکترونیکی هدف بر روی موشک

چالشها:

عملیات گسترده جمینگ

بنابر آخرین اطلاعات موجود آمریکا در زمان جنگ فعالیت جدی را برای امکان جمینگ کلیه باندهای فرکانسی موجود و درتمام طیفها دردست انجام دارد و دراین بین هواپیمای خط مقدم خود را به امکان جمینگ گسترده مجهز کرده است

برای مثال رافال امواج  x و F-35 امواج باند X وL را سرکوب میکند ولی امواج موج UHF  بدلیل سنگینی تجهیزات مورد نیاز برای کورکردن راداری که درفاصله دورتر می باشد فعلا توسط این هواپیما عملی نیست و حمل این نوع جمرها توسط هواپیماهای سنگین تر پیش بینی میشود – دراین حالت با چنین وضعی به اصطلاح حالت سفید شدن رادارها رخ میدهد و تنها رادارهای قابل کار دراین حالت رادارهای پسیو میباشند که در جستجوگر موشکها هم از این نوع ؛امکان هومینگ روی این جمر ها دیده شده باشد

اما مشکل ثانویه چنین وضعی (حتی درصورت استفاده از رادارهای پسیو) عدم امکان فعالیت موشکهای راداری فعال /نیمه فعال   برای تحلیل امواج و تعیین موقعیت هدف است به این معنی که در سیستم آنتی جمینگ عملا جمر و محل آن تعیین کننده محل هدف  برای موشک  است

بنابراین درصورتی که نتیجه اقدامات الکترونیکی هواپیمای هدف منجر به از کار افتادن رادار فعال موشک  یا عدم امکان قفل راداری هواپیمای مادر و تغییر سیستم جستجوگر بر روی هومینگ روی جمینگ شود(آنچنانکه برروی آمرام و آدر پیشبینی شده است و فرض براین است که موشک پیشرو ارتقاء یافته فونیکس ما هم چنین باشد)  در ادامه مسیر موشک متکی به ارسال امواج اخلالگر هدف خواهد بود

دراین صورت بزرگترین چالش پیش روی موشک های ما امکان قفل ماندن روی هدف واقعی  و عدم انحراف موشک به سمت جمر های  مستقل از هدف است (درادامه بیشتر توضیح داده خواهد شد)

-حتی اگر موشک پیشرو ما بر فرض از نوع بلند برد حرارتی هم باشد  ناگفته پیداست که محدودیتهای جدی در بحث عدم انحراف انها و حتی امکان قفل حرارتی بر روی هواپیماهای نسل جدید وجود دارد که چالشهای تکنولوژیکی مربوط به این جسنجو گر هم متعاقبا نیاز به بررسی ویژه دارد.

با توجه به سطح تکنولوژی دردسترس  مانند سیستم هومینگ برروی جمر- شاید بتوان گفت که این روش فعلا تنها راهکاریست که بعنوان راهکار جایگزین در این شرایط انتخاب شده است و لذا راهکار فعلی تکنولوژی دفاعی  ما به ناچار شامل این روش است

اما در این باره شناسائی و شکار موشک پیشرو ما بر روی هدف علیرغم موارد ذکر شده بالا هم تهدیدهائی وجود دارد:

1-   ایا این هومینگ بر روی چه نوع جمری قابل عمل است؟ به نظر میرسد نوع مورد نظر طراحان دراین موشک از نوع فعال مستقر روی خود هدف باشد ودرصورتی که جمینگ بصورت اخلال توسط اهداف کاذب باشد یا هواپیمای مهاجم بتواند روی مسیر هومینگ موشک به سمت خارج از محدوده خود موفق باشد –این تنها و آخرین نوع هومینگ موشک ما در فضای پر از اخلال هم از حیز انتفاع خارج میشود.

2-   یکی از ابتدائی ترین موضوعی که دراخلال ها توسط جمر ها مد نظر است جلوگیری از ایجاد قفل راداری است
دربرد بلند داشتن رادار فعال برای موشکی که قرار است مستقل عمل کند اهمیت حیاتی دارد اما باید از فعال شدن این رادار تا حدی که موشک به کمترین محدوده ممکن  no scape zone نرسیده اجتناب کرد تا لااقل از اقدامات متقابل اخلالی هدف تا حد ممکن اجتناب یا زمان آن را برای هدف کاهش داد – متاسفانه بدون توجه به این موضوع مسیری که هرچه بیشتر طی میشود در شناسائی و قفل راداری در برد بیشتر از سوی هدف است که این خود به معنی هشیاری بیشتر هدف است

3-   معلوم نیست منظور از اطلاق کلمه پسیو در سخنان فرماندهان محترم – سیستم نیمه فعال است و یا واقعا سیستم پسیو  واقعی – اما در هردو حالت با توجه به اینکه طبیعتا در سیستم غیر فعال  هرگونه محدودیت دریافت امواج ( محدودیت باند ها)کار جمرها را ساده تر میکند طبیعتاامکان پرش امواج و گستردگی طیف امواج دریافتی  یک راهکار اصولی است ؛ که این خود سطح تکنولوژی و هزینه طراحی را تحت تاثیر قرار میدهد

4-   درصورت تعدد امواج دریافتی از اهداف مختلف امکان حفظ هدف قبلی وعدم انحراف به سوی اهداف کاذب  نیاز به دراختیار داشتن ارتباط با پردازشگر هواپیما یا پردازشگر قوی مرکزی برای موشک را ضروری می سازد درنتیجه ضرورت  دیتا لینک  با هواپیما – انهم از نوع دوطرفه و زنده-یکی از نقاطی است که  مورد توجه خواهد بود و طبیعتا این موضوع هم توسط هواپیمای هدف مورد اخلال خواهد بود و اگر هواپیمای مهاجم بتواند برروی آن اخلال کند موشک ما علیرغم طی مسافت طولانی تانزدیکی هدف , درنهایت به هدف نخواهد رسید.

5-   درصورتی که اهداف کاذب پیشرونده یا کششی  حامل جمر (حرارتی یا راداری) توسط هواپیما حمل و به سمت موشک یا هواپیمای ما فرستاده شود –با توجه به سطح بسیار قابل توجه تکنولوژیکی غرب انتظار میرود  هرگونه موشکی درنهایت به سمت این جمرها منحرف میشوند و دراینجا نقش هواپیمای مادر درشناسائی و هدایت موشک به سمت هواپیمای هدف بجای این اهداف کاذب در فواصل دور تر و یا تعبیه سیستمهای ویژه ای بر روی خود موشک جهت شناسائی و احتراز از تعقیب این اهداف در فواصل نزدیک به  هواپیمای مخاصم ضروری است و این به این معنی است که خود هواپیمای ما و رادار های آن هم باید تا انتها فعال باشند (اگرچه سیستم کششی ALQ-50 & 55 آنقدر از هواپیما دور نیست که بتوان از اجرای این رویه مطمئن بود)

بهر حال امکان پرهیز از اهداف پرنده کاذبی که انعکاس راداری مناسب درشکل یک هواپیمای مهاجم داشته و حتی خود جمر هم حمل میکنند برای هواپیمای مادر هم با سطح تکنولوژی موجود به راحتی میسر نیست( تا چه رسد به خود موشک)

این چالش بسیار مهم است و عدم توجه کافی به این موضوع (کما اینکه مشاهده می شود) به معنی واگذاری میدان نبرد است

6-   موشک های فونیکس ما بدلیل داشتن دود شدید ورادار فعال ؛ خود را از فاصله  زیادی برای هواپیمای هدف معرفی میکند درصورتی که استفاده از سوخت با حداقل دود و احتراز از روشن کردن رادار فعال  تا نزدیکی هدف عکس العمل هواپیمای طعمه را به تاخیر می اندازد لذا برنامه ریزی در زمان روشن شدن رادار فعال موشک در نزدیکی هدف و استفاده از ردیابی پسیو در برد بلند با کمک هدایت هواپیمای مادر مناسب تر است

7-   در اظهارات فرماندهان محترم بحث سرعت بالای موشک فونیکس در هنگام شیرجه بسوی هدف بعنوان موضوعی که هرگونه عکس العملی را از هدف میگیرد مطرح شده است- این درصورتی است که هواپیمای مهاجم بسیار دیر از حضور موشک یا قفل راداری موشک ما مطلع شود که این فرض برای هواپیماهای پیشرفته جدید غربی محتمل نیست لذا عملا اتفاقی که رخ خواهد داد اینست که مواپیمای مهاجم نهایتا درصورت عدم امکان انحراف موشک با انجام مانور فرار – موجب این میشود که موشک ما در فاصله نزدیک مجبور به مانورهای سنگین برای شکار آن شود که دراین صورت با توجه به وزن موشک و نوع سوخت ان میتوان گفت  جا ماندن موشک ما در این مانورها بسیار محتمل است ( توضیح بیشتر متعاقبا ارائه می شود) که البته درصورتی که موشک ما پیش بینی این موضوع را در امکان پی گیری هدف جامانده را داشته باشد و نیاز به چندین مانور برای تعقیب هدف را داشته باشد- اینجا موضوع بسیار مهمتری وجود خواهد داشت و آن هم اینکه ایا پیشبینی سوخت لازم برای این مانورها توسط خلبان ما شده است و در چه بردی موشک ما به سمت هدف شلیک شده است ؟برای مثال موشک متئور به بردی درحالت بیشینه حدود  180 کیلومتر فرض شده است اما برای اهداف بسیار مانور پذیر برد این موشک به حدود 100 کیلومتر کاهش می یابد !  موضوع اشنائی با محدوده برد موثر موشک در ارتفاع و سرعت موجود و پیشبینی میزان سوخت مورد نیاز برای این مانورها به حدی مهم است که هرگونه اشتباه درمحاسبه موجب شکست در اقدام اول و به احتمال قوی شکار متقابل میشود .بارها میشنویم که موشک حرارتی ارچر بردی 30 کیلومتری یا 10 کیلومتری دارد- اولی برد کینتیک مستقیم و دومی برد بهمراه مانور سنگین برای یک یا دو بار جا ماندن از هدف است.بنا به اطلاعات موجود حتی مصرف کنند گان موشکهای آمرام در کشورهای خریدار نیز به خوبی از برد موثر این موشک درشرایط مختلف سرعت- ارتفاع  و... به خوبی آگاه نیستند .

8-   توسعه سیستم هومینگ روی جمر

درباره طرز عملکرد سیستم موشک ضد تشعشع پسیو ضد جمینگ دو پیشفرض وجود دارد
اول اینکه سیستم معمول تشخیص مرکز انتشار تشعشع که یک سیستم قدیمی است فرض شود- دراین حالت درصورت خاموش شدن منبع انتشار و یا تکنیک های جدید ترکیب و تقویت امواج که دررادارهای پیشرفته سلولی آرایه فازی بکار میرود مانع از شناسائی و دسترسی به مرکز واقعی تشعشع می شود
در صورت دوم موشک و یا هواپیمای مادرعملا مرکز هندسی امواج را محاسبه نمیکند بلکه به سمتی که امواج تقویت میشوند حرکت میکند(این موضوع به شدت به طول امواج دریافتی هم متکی میباشد)

درصورتی که رادار موشک فعال باشد ابتدا به انعکاس امواج خود و تعقیب آنها می پردازد و درصورتی که اخلال موثری در عدم دریافت صحیح این امواج را مشاهده کند از حالت فعال به حالت غیر فعال پسیو سوئیچ میکند و به سمت امواج اخلالگر حرکت میکند- البته تاکید می شود که این تغییر در پروسه جستجو شدیدا متکی با این موضوع است که پردازشگر موشک متوجه اخلال روی موشک بشود که این سطح نیز مورد توجه طراحان واقع شده است و با تکنیکهای پیشرفته ای عملا اخلال میتواند به نوعی انجام شود که موشک در حالت cross eye از مسیر مورد نظر خارج شود .

درصورتی که موشک متوجه این شود که اخلال متتوقف شد ه است مجددا به حالت فعال سوئیچ میشود- اما درباره سیستم غیر فعال موشک به امواج بازگشتی ناشی از روشن شدن هدف با هواپیمای مادر وابسته بوده و درصورت جم شدن رادار هواپیمای مادر  - درصورت طراحی پسیو این رادار- به هرگونه موج ارسالی از سوی هدف یا انعکاس هرگونه موج بازگشتی از سوی هدف که توسط حتی رادارهای زمینی ان را روشن کرده باشد حساس است (این روش آخر  روی رادارها ی پسیو ایجاد شده است و برای نصب آن روی موشک نیاز به یک پردازشگر چند بانده می باشد)

بدلیل دراختیار نبودن چیپ مولتی باند (مانند موشک هارم) و نیاز به دقت در شناسائی هدف – محدوده امواج مشخصی درمحدوده میلیمتری تا چندین سانتیمتر درمحدوده امواج X تا L  مورد استفاده خواهند بود دراین باره اطلاعات کافی دردست نیست اما به نظر میرسد این محدودیت در موشکهای جدید ما به نوعی بهبود یافته است

نکته:به نظر میرسد مجبور کردن هواپیمای مخاصم به انجام عملیات اخلال دوربرد روی رادار هواپیما  و هدایت موشک آنتی جمینگ به سوی مرکز اخلال تا حدی راه را برروی استفاده از اهداف کاذب و جمرهای آنها محدود کند
همچنین دراختیار داشتن موشکهای بلند برد با جستجوگر های متفاوت –راداری- حرارتی – تصویری  و شلیک همزمان لااقل دو موشک روی یک هدف واقعی  - بتواند راه را بر روی ادامه عملیات دشمن ببندد

ادامه دارد ( ادامه مقاله بصورت مورد به مورد تقدیم میشود)
http://www.military.ir/forums/topic/25948-%D8%AA%D8%A7%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%88%D9%86-%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81-%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D9%87%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88/