میلیتاری (Military) |مقالات نظامی

تصویری از جنگنده J-8 چینی در حال انتقال به درون یکی از ده ها پایگاه هوایی فوق مستحکم زیرزمینی چین. پایگاه با ایجاد تونل عرضی در حاشیه تپه ایجاد شده ، به شدت مستحکم بوده و به شکل غیر معمولی انهدام آن دشوار است. این پایگاه امکان آماده سازی جنگنده پیش از عملیات از جمله سوخت گیری ، بارگذاری مهمات و ......... را خارج از دید ناظران زمینی ، هوایی و ماهوارهای فراهم میکند. به درب ضد انفجار دهانه ورودی پایگاه توجه کنید.

چکیده

شبکه ای از حدود چهل پایگاه هوایی زیر زمینی نیروی هوایی ارتش آزادی بخش خلق ، قابلیت های منحصر به فرد و برتری را در حفظ تجهیزات و توان رزمی در برابر عملیات های تهاجم هوایی گسترده به پایگاه ها برای این نیرو فراهم میکند به گونه ای که مقابله با این سطح از استحکامات به صورتی که آن ها را منهدم یا حداقل غیر قابل استفاده سازد ، نیازمند مقادیر عظیمی تسلیحات نفوذگر ضد استحکامات و انجام عملیات های هوایی بسیار گسترده است که انجام یک چنین کاری حتی برای نیروی هوایی قدرتمندی همچون نیروی هوایی امریکا نیز دشوار و بعضا بعید به نظر میرسد. با توجه به اینکه فضای داخلی این پایگاه ها از چشم ناظران زمینی و تجهیزات نظارت و شناسایی هوایی و ماهواره ای به دور است امکان اماده سازی مخفیانه جنگنده ها و  ساماندهی توان هوایی بدون اطلاع دشمن در زمان جنگ یا در دوره ای بسیار کوتاه پس از شروع جنگ را فراهم می آورد.

ظرفیت آشیانه ای این پایگاه های زیر زمینی حداقل برای استقرار حدود 1500 فروند از جنگنده های نیروی هوایی چین کفایت میکند که این مسئله در کنار تغییر کاربری شماری از تونل های با کاربری عمومی ، امکان ذخیره سازی تعداد به مراتب بیشتری هواگرد را نیز ایجاد میکند به نحوی که ظرفیت استقرار تعداد بیشتری هواگرد به نسبت هواگرد های مدرن عملیاتی نیروی هوایی چین نیز فراهم باشد (وجود ظرفیت مازاد). استراتژی ساخت و استفاده از پایگاه های زیر زمینی موجب میشود که نیروی هوایی چین حتی در برابر تهدید عظیمی همچون نیروی هوایی ایالات متحده نیز توان پاسخگویی داشته و حجم زیادی از تجهیزات و توان خود را در برابر حملات اولیه نیروی قدرتمندی همچون نیروی هوایی امریکا حفظ کند.

این مسئله هر دشمنی از جمله آمریکا را به انجام یک نبرد هوایی فرسایشی برای نابودی توان هوایی چین مجبور میسازد. مقابله با تهدیداتی همچون پایگاه های زیر زمینی فوق مستحکم چین میتواند یکی از الزاماتی باشد که در طراحی بمب افکن های نسل بعدی امریکا مد نظر قرار گیرد ، هر چند که به نظر میرسد چنین مسئله ای تا کنون به صورت خاص و ویژه مورد توجه نبوده است. چنانچه چنین نقشی برای بمب افکن ها تعیین شود تنها با در نظر گرفتن دو الزام قابل دستیابی خواهد بود که الزام اول بقاپذیری و قابلیت نفوذ در یکی از قویترین شبکه های یکپارچه پدافندی در جهان (با پیشرفت و تقویت مداوم) و دوم توانایی تسلیحاتی این بمب افکن و امکان حمل بمب های سنگر شکن متعدد با قابلیت نفوذ بالا است.

معرفی

یکی از ویژگی های منحصر به فرد نیروی هوایی چین در مقایسه با دیگر نیروهای هوایی بزرگ در جهان ، استفاده گسترده این نیرو از تاسیسات و پایگاه های زیر زمینی فوق مستحکم است که تا کنون از طریق تصاویر ماهواره ای ، اسناد از طبقه بندی خارج شده و شناسایی توسط منابع ازاد ، بیش از 40 مورد از آن ها شناسایی شده اند. استفاده از تاسیسات زیر زمینی برای استقرار و آماده سازی عملیاتی نیروی هوایی و ممانعت از نابودی تجهیزات این نیرو در اثر حملات هوایی دشمن ، پیشتر به صورت محدود توسط کشورهایی نظیر  سوئد ، سوئیس ، کره شمالی و یوگسلاوی انجام شده بود با این حال عمده این اقدامات برای حفظ تجهیزاتی بود که بعضا از نظر تکنولوژی و تعداد ، قابلیت رقابت با تجهیزات طرف مقابل را نداشتند. اما در مورد چین استفاده از تاسیسات زیر زمینی به مراتب گسترده تر بوده و این کشور چه از نظر تکنولوژی های عرصه هوایی و چه از نظر تعداد هواگرد ها از کشورهایی نظیر کره شمالی  وضعیت به مراتب بهتری دارد (در اختیار داشتن جنگنده های نسل چهار در تعداد بالا و توسعه تکنولوژی جنگنده های نسل پنج).

در نتیجه حفظ تجهیزات بخش هوایی چین در مقابل حملات ابتدایی جنگ میتواند دشمن را با یک چالش رو به رو ساخته و آن را وارد یک نبرد هوایی تمام عیار و فرسایشی کند. ایده حفاظت یا پدافند غیر عامل برای تجهیزات و تاسیسات از طریق ساخت مراکز نگهداری زیر زمینی برای آن ها ، مسئله جدید و تازه ای نیست. در جنگ جهانی دوم آلمان نازی خطوط تولیدی متعددی از جمله خطوط تولید موشک های بالستیک را جهت حفظ در برابر  بمباران های فرشی (carpet bombing) متفقین به زیر زمین منتقل کرده بود. روش های معمول بمباران متفقین از جمله بمباران به صورت فرشی با استفاده از  مهمات غیر هدایت پذیر  هر چند در برابر تاسیسات سطحی آلمان موثر بود اما در مقابله و انهدام تاسیسات زیر زمینی عمدتا بی حاصل بود. در نهایت تعداد انگشت شماری حملات موفقیت آمیز به اهداف زیر زمینی توسط متفقین ثبت شد که با استفاده از بمب های لرزه ای Grand Slam یا Tallboy و توسط  اسکادران 617 نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا صورت گرفت.

نمونه ای از تونل منتهی به تاسیسات زیرزمینی که در سال 1944 از طریق یک بمب لرزه ای تخریب شده است (نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا)

در اواسط دهه چهل میلادی با ظهور تسلیحات هسته ای با مکانیزم انفجار در ارتفاع پایین یا متوسط ، ساخت آشیانه های تقویت شده و ایضا پناهگاه های زیر زمینی برای حفظ تجهیزات مد نظر قرار گرفت مسئله ای که با توسعه هر چه بیشتر سلاح های اتمی بیش از پیش تقویت شد. هواگرد های پارک شده در کناره یا انتهای باند یا در مواضع حفاظت شده با خاکریز مشابه آنچه که در جنگ جهانی دوم مرسوم بود ، هواگرد ها را تحت اثرات مستقیم انفجار اتمی از جمله موج پر فشار هوا قرار میدهد که موجبات آسیب لحظه ای و مسقتیم ناشی از موجبهه پر فشار هوا یا اسیب های جنبی ناشی از واژگونی یا حرکت غیر کنترل شده هواگرد ها میشود. این مسئله مشابه تاثیرات یک جبهه باد شدید یا طوفان بر روی هواگرد ها است با این تفاوت که اثرات جنبی دیگری از جمله تشعشعات گرمایی نیز به همراه دارد.

نتایج انفجار اتمی بر روی هواگرد ها یکی از مواردی است که در کتاب تاثیرات سلاحهای اتمی نوشته ساموئل گلاستون و فیلیپ دولان مورد بررسی قرار گرفته است.در این کتاب عنوان شده که افزایش فشار ناشی از انفجار به میزان 1 الی 2 psi امکان وارد آوردن اثرات مخرب محدود و افزایش فشار تا میزان 4 تا 10 psi موجبات بروز آسیب های شدید و فراتر از حد تعمیر با صرفه اقتصادی در هواگرد ها میشود. تشعشات گرمایی انفجار اتمی تاثیر محدودی بر روی صفحات آلومینیومی ساختار هواگرد ها میشود چرا که آلومینیوم از قابلیت بالایی در بازتاب اشعه مادون قرمز برخوردار است با این حال اثرات حرارتی انفجار موجبات ایجاد آتش سوزی و آسیب در دیگر اجزای هواگرد خواهد شد. گلاستون در کتاب خود جزئیات شدت و اثرات تابشی حاصل از انفجار بمب های اتمی با توان 24 کیلوتن ، 1.4 مگاتن و 20 مگاتن (با انفجار در هوا) را آورده است که میتوان به آن رجوع کرد.

اثرات دیگر انفجار اتمی همچون گسیل گاما و نوترون برای خدمه هواگرد ها و تجهیزات آسیب زا و کشنده است ضمن اینکه تابش های رادیواکتیو موجبات آلودگی ، غیر ایمن و غیر قابل استفاده شدن تجهیزات فاقد حفاظت میشود. با توجه به موارد عنوان شده میتوان گفت که آشیانه های زیرزمینی قوی ترین سطوح دفاعی در برابر انفجار هسته ای و اثرات ناشی از آن شامل تشعشعات گرمایی ، گسیل گاما و نوترون ، پالس الکترومغناطیسی (EMP) و ........ هستند. علاوه بر این تاسیسات زیر زمینی قابلیت حفاظت از هواگرد ها در برابر تهدیداتی همچون سلاح های شیمیایی و میکروبی را نیز ایجاد میکنند (که البته ایجاد این قابلیت با در نظر گرفتن برخی الزامات در ساخت این تاسیسات زیر زمینی خواهد بود). با استفاده از آشیانه ها و تاسیسات زیر زمینی ، امکان انجام عملیات سوختگیری ، بارگذاری مهمات ، تست و عیب یابی قطعات جنگنده پیش از پرواز و .......... به صورتی ایمن و مقاوم به تهدیدات مختلف فراهم میشود. به طور کلی مزیت تاسیسات زیر زمینی را میتوان در حفظ تجهیزات و نفرات در برابر بمباران های معمول و متعارف ، اتمی ، سلاح های شیمیایی و میکروبی دانست.

البته استفاده از آشیانه و تاسیسات زیر زمینی مزیت های دیگری نیز دارد که از جمله آن مخفی ماندن مراحل اماده سازی عملیاتی هواگرد ها از چشم ناظرات زمینی ، هوایی و فضایی (ماهواره ها) تا پی از خروج هواگرد از این تاسیسات است. البته استفاده از تاسیسات زیر زمینی مشکلات و معایب خود را دارد. هزینه ایجاد تونل ، سالن و آشیانه زیر زمینی خصوصا در مناطیقی که دارای بافت زمینی سنگی و سخت است به شدت بالا بوده و امری زمانبر است. البته زمین های دارای بستر سنگی سخت گزینه های حفاظتی به مراتب بهتری از زمین های دارای بافت رسوبی و نرم هستند و مقاومت به مراتب بالاتری در برابر مهمات نفوذگر از خود نشان میدهند. سایر معایب استفاده از ساختار های زیر زمینی شامل مسائل و مشکلاتی است که به طور معمول در ایجاد ساختارهای زیر زمینی (از جمله تونل و سالن های زیر زمینی) رخ میدهد.

از جمله این مسائل ، جمع آوری و جلوگیری از نفوذ آب های زیر زمینی و رطوبت زدایی تونل و ساختارهای زیر زمینی و لزوم ایجاد پوشش و بلوک گذاری بتنی بر روی دیواره تونل جهت جلوگیری از ریزش و افزایش سطح استحکام است. به جهت حساسیت هواگرد ها و تجهیزات مرتبط ، تونل ها و کلیه ساختارهای زیر زمینی میبایست به صورت کامل در برابر هر گونه ریزش ایمن باشند که این مسئله جز با ایجاد سطوح و بلوک های بتنی در دیواره ها به صورت کامل محقق نمیشود. چنانچه تونل ها از عمق مناسبی برخوردار نباشند ، یکی از عوامل مخرب ریشه گیاهان و درختانی است که در زمین بالای تونل رشد کرده اند ، این ریشه ها به صورت پیش رونده موجبات تخریب دیواره تونل و ساختار بتنی آن میشوند. در کل برای ساخت تاسیسات زیز زمینی میبایست یک مطالعه جامع زمین شناسی صورت گرفته و الزامات ساخت تونل ها و ......... به صورت کامل تامین گردد. تلاش های چین جهت ساخت پایگاه های زیر زمینی ، در طول دهه پنجاه میلادی همزمان با برنامه گسترده ساخت فرودگاه های این کشور دنبال شد. این تلاش ها در طول دهه شصت توسط تصاویر ماهوارهای حاصل از ماهواره KH-4 (که از حالت محرمانه خارج شده اند) تایید گردید.

محدوده جغرافیایی قرارگیری پایگاه های زیر زمینی چین (قرمز رنگ متعلق به نیروی هوایی چین – آبی رنگ متعلق به واحد هوانوردی نیروی دریایی چین و سبز رنگ با کاربری نامشخص)

تصور ماهواره KH-4 از پایگاه هوایی Chanzing در منطقه نظامی Nanjing  که در سال 1962 -1963 گرفته شد ، مسیر های دسترسی به آشیانه های زیرزمینی در حال ساخت را نشان میدهد (به طور کلی نشان دهنده روند در جریان ساخت و ساز پایگاه های زیرزمینی چین در طول دهه شصت میلادی)

تعدادی از پایگاه های هوایی نیروی هوایی ارتش آزادی بخش خلق اخیرا از طریق تصاویر ماهواره ای با وضوح بالای گوگل مورد بررسی قرار گرفتند و مشخص شد که تعدادی از این پایگاه ها که به طور ویژه جهت دارا بودن تاسیسات زیززمینی ساخته شده اند همچنان فاقد این تاسیسات هستند یا در نهایت کار بر روی تاسیسات زیرزمینی آن ها تاکنون تکمیل نشده است. به عنوان مثال میتوان از پایگاه Lingshui متعلق به یگان هوانوردی نیروی دریایی چین در جزیره Hainan نام برد که در کناره یک تپه مناسب و بزرگ قرار گرفته اما تاکنون حرکتی جهت ساخت تاسیسات زیر زمینی برای آن انجام نشده است (و شواهدی در این مورد وجود ندارد). در حال حاضر تعداد کمی از پایگاه های زیر زمینی نیروی هوایی چین بلا استفاده یا با کابری تغییر یافته به انبار وجود دارند و اکثریت این پایگاه ها در حالت عملیاتی قرار داشته و در حال تعمیر ، نگهداری و توسعه هستند.

ادامه دارد.................

منبع : http://www.military.ir/forums/topic/29706-%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B2%DB%8C%D8%B1-%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%A8/