راکت انداز ۱۲۲ میلیمتری ۴۰ لول BM-21گراد یک راکت توپخانه ای زمین به زمین غیر هدایت شونده پر آوازه و مشهور ساخت شوروی می باشد.(این راکت را در ایران به اشتباه کاتیوشا می نامند این در حالی است که ام بی ۱۳ کاتیوشا یک راکت انداز ۸۲ م م ساخت شوروی در زملان جنگ جهانی دوم بود).این سلاح کارامد که اولین بار در سال۱۹۶۴ عملیاتی شود امروزه به طور گسترده ای در بیش از ۵۰ کشور جهان استفاده و همچنان تولید می شود.این سلاح با عملکرد خوب خود باعث توسعه نمونه های مشابه خود در سراسر جهان شود.گراد را باید سلاحی مشابه توپ ولی با حجم اتش بسیار ، قدرت تخریب چند برابر ولی با برد کمتر و دقت اتش کمتر دانست.
گراد و سلاحهای مشابه ان تعریف جدیدی از پشتیبانی نیروهای زمینی در کنار توپخانه ارائه دادند.این سلاح در واقع در روسیه جایگزین سلاح BM-14 که یک راکت انداز ۱۴ تا۱۶ لوله۱۴۰ میلیمتری بود شود.لانچر راکت انداز بر روی یک دستگاه خودوری دو محوره ۶*۶ Ural-375D سوار می باشد و برای همین دارای تحرک بسیاری در هنگام جنگ می باشد.این سلاح را تنها می توان در هنگامی که کامیون در حالت ایستاده است شلیک کرد و کابین راننده دارای صفحات محافظ برای محافظت در مقابل اتش خروجی راکت می باشد.این وسیله می تواند در صورت لزوم برای کنترل و پایداری خود در هنگام اتش ازدو جک تثبیت کنند در هنگام اتش استفاده کند.سرعت حرکت کامیون بر روی جاده۷۵ کیلومتر و برد ان ۴۵۰ کیلومتر است. الیته از انجای که این راکت در بیش از ۱۲ کشور جهان تولید شد هر کشوری ان را روی کامیون متفاوتی قرار داد.
راکت برای روشن شودن خرج پروازش نیاز به یک مولد برق دارد از این رو خودروی حامل دارای یک مولد برق۹V170 که با سیم به لانچر راکتها وصل می شود می تواند در عرض ۶ ثانیه تمامی راکت ها را روشن کرده و در عرض ۵ دقیقه دوباره شارژ شود.این مولد برق می تواند تمامی راکتها را یک جا روشن کند یا با فاصله۵/۰ ثانیه راکتها را یکی پس از دیگری روش و شلیک کند.تعداد خدمه این سیستم ۵ نفر می باشد و می توانند پس از شلیک در عرض۸ دقیقه دوباره لانچر پرتاب را بار گیری و اماده شلیک شود(البته به صورت عملی بیش از ۱۵ دقیقه طول میکشد).
راکتها دارای بالچه های تاشو هستند که بعد از شلیک وخارج شدن از لوله باز می شود و باعث تثبیت حرکت راکت می شدند.برد این سلاح در مدلهای مختلف ساخت کشورهای مختلف و با راکتهای مختلف فرق می کند.مدل استاندارد ساخت روسیه این سلاح، می توان اهدافی را از فاصله ۳۷۵ متر تا ۱۶ کیلومتر را مورد هدف قرار دهد.نمونه های برگرفته شوده از این راکت انداز می تواند اهدافی را تا فاصله ۳۰ تا۳۶ کیلومتری نیز مورد هدف قرار دهند(البته این راکت که دارای سوخت جامد است با گذشت زمان از ساخت ان سوخت موجود راکت فرسوده شده و از این رو برد ان از برد اعلام شده توسط کمپانی سازنده کمتر می شود).گرچه می توان این راکتها را به صورت مستقیم به طرف هدف شلیک کرد ولی به طور معمول این راکتها را به صورت بالستیک(به صورت منحنی مانند گلوله توپ یا خمپاره)شلیک می کنند.
لانچر پرتاب که ۹P132 نام دارد ، دارای ۴۰ لول(۴ ردیف ۱۰ تایی)می باشد و می تواند ۴۰ راکت خود را در عرض ۲۰ ثانیه شلیک کند.لانچر قابلیت حرکت را در پشت شاسی را دارد می تواند با چپ تا۱۰۲ درجه ،راست ۷۰ درجه و ۰تا۵۵+ به بالا یا پایین حرکت کند.موشک می تواند انواع سرجنگندهای انفجاری،خوشه ای،ضد تانک و حتی شیمیایی را حمل کند.راکتهای قابل حمل توسط این سلاح شامل ۹M22U بابرد ۳۷۵۰۰ متر تا ۵۰۰۰ متر و با وزن سرجنگنده ۱۸٫۴ کیلوگرم و طول ۲٫۸۷ متر ،راکت۹M28F با برد ۱۵۰۰تا۱۵۰۰۰ متر با وزن سرجنگنده ۲۱ کیلوگرم و طول ۲٫۸۷ متر و راکت Type 90A ساخت چین با برد۱۲۷۰۰ تا ۳۲۷۰۰ متر با وزن سرجنگنده ۱۸٫۵کیلوگرم و طول۲٫۷۵ متر.(برد راکتهای نام برده به ترتیب شامل کمترین و بیشترین برد می باشد). بعدها راکت اندازهای مختلفی بر اساس BM-21 ساخته شود که دارای کالیبر بزرگتر و سرجنگنده های بزرگتری بود.BMD-20 که یک راکت انداز ۲۰۰ میلیمتری با یک لانچر ۴ تایی،BM-24 با کالیبر ۲۴۰ میلیمتر و یک لانچر ۱۲ تایی ، BMD-26با کالیبر۲۵۰ میلیمتر با یک لاچر ۶ تایی و سرانجام BM27 با لاچر۱۶ تایی با کالیبر ۲۲۰ م م از جمله راکت اندازهای توسعه پیدا کرده بر اساس این سیستم هستند.
مدلهای مختلف برگرفته شوده ازBM-21
BM-21V=نمونه کوچک ۱۲ لوله این سلاح برای استفاده در خودروهای کوچک همچون جیپ و وانت.این مدل هماننده مدلهای معمولی روشن و شلیک می شود.این مدل در سال۱۹۷۵ عرضه شود.
BM-21B=نمونه روسیه ۳۶ لول سوار بر یک کامیون ۶*۶ZIL-131.
Grad-P=نمونه توسعه یافته از این سلاح با کالیبر بزرگ که به صورت تکی حمل و پرتاب می شود.
۹A51 Prima=نمونه ۵۰لول روسیه سوار بر یک کامیون ۶*۶ ZIL-131.
BM-11=نمونه ۴۰ لول ساخت کره شمالی.
=Type 81نمونه ۴۰ لوله ساخت چین.
Sakr-18=نمونه ۴۰ لوله ۱۲۲ میلیمتری ساخت مصر که می تواند یک سرجنگنده ۲۳ کیلوگرمی را تا مسافت۲۰ کیلومتری حمل کند.
RM70=چکسلواکی سابق نمونه ۴۰ لول مشابه BM-21 را بر روی یک خودروی TATRA 813 (8×8) 10تونی توصعه دادند.این سیستم دارای لانچر و راکت مشابه روسی بود ولی دارای کامیونی بسیار متفاوت بود.کامیون حامل این سیستم می توانست ۴۰ راکت ذخیره را حمل کند و دارای وزن سنگین تری بود و سرعت وبرد کمتری دارد ولی در عوض دارای زره های مقاومتر و همچنین فضای فراختری بود این مدل در المان شرقی نیز به خدمت گرفته شود.
همچنین کشورهای دیگری همچون ایران، پاکستان، لهستان،رومانی ،بلاروس ، اکرائین،افریقای جنوبی و تایلند از جمله کشورهای دیگر سازنده هستند
انواع مهمات
نام | سازنده | نوع مهمات | برد | طول | وزن کلاهک |
۹M22U (M-21OF) | شوروی | انفجاری | ۲۰۳۰۰ متر | ۲٫۸ متر | ۱۸٫۴ کیلوگرم |
۹M28F | شوروی | انفجاری | ۱۵۰۰۰ متر | ۲٫۲ متر | ۲۱ کیلوگرم |
۹M28K
|
شوروی | دارای کلاهک با ۲۰ مین ضد تانک | ۱۳۴۰۰ متر | ۳٫۰۴ متر | ۲۲٫۸ کیلوگرم |
۹M43 | شوروی | دود زا | ۲۰۰۰۰ متر | ۲٫۹۲ متر | ۲۰ کیلوگرم |
۹M217 | شوروی | ریز مهمات ضد زره | ۳۰۰۰۰ متر | ۳٫۰۴ متر | ۲۵ کیلوگرم |
۹M218 | شوروی | ریز مهمات با خرج گود | ۳۰۰۰۰ متر | ۳٫۰۴ متر | ۲۵ کیلوگرم |
۹M519 | شوروی | پخش کننده پوشاله | ۱۸۵۰۰ متر | ۳٫۰۴ متر | ۱۸٫۴ کیلوگرم |
۹M521 | شوروی | انفجاری | ۴۰۰۰۰ متر | ۲٫۸ متر | ۲۱ کیلوگرم |
۹M522 | شوروی | انفجاری | ۳۷۵۰۰ متر | ۳٫۰۴ متر | ۲۵ کیلوگرم |
PRC-60
|
شوروی | ضد زیر دریایی برای انفجار زیر اب | ۵۰۰۰ متر | ۲٫۷ متر | ۲۰ کیلوگرم |
Type 90A
|
چین | انفجاری | ۳۲۷۰۰ متر | ۲٫۷ متر | ۱۸٫۳ کیلوگرم |
M21-OF-FP
|
رومانی | انفجاری | ۲۰۴۰۰ متر | ۲٫۸ متر | ۶٫۳ کیلوگرم |
راکت ۱۲۲ میلیمتری BM-21(گراد )
گرداوری:عبدالحمید تارخ
منبع : http://jangaavaran.ir/%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D8%AA-122-%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%AA%D8%B1%DB%8C-bm-21%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AF/