ماجرای هواپیماهای عراقی فراری پناهنده شده به ایران

          عادل خوجه 
            بازدید : 2954
          دوشنبه 23 آذر 1394
           نظرات (0)
        

فرار جنگنده های عراقی در طول جنگ خلیج فارس به سمت ایران پدیده ایی کاملا شناخته شده است اما جزییات دقیق چرایی رخ داد این رویداد تا به امروزه به صورت یک راز باقی مانده است .

نبرد خلیج فارس زمینه ایی شد تا نیروی هوایی عراق به سرعت خود را در میان یک وضعیت نا برابر و رو به نابودی بیابد و تنها شانس بقای خود را فرار به سوی کشور همسایه ایران بداند. با هدف قرار گرفتن سایت های راداری عراق خلبانان عراقی از داشتن یک مسیر مناسب تحت لوای رادارهای زمینی خود محروم شدند عدم ناوبری زمینی سبب شد تا جنگنده ها بدون داشتن مسیر سالم و عاری از خطر گاهن مسیرهای پرخطری را برای رسیدن به مقصد برگزینند در گرماگرم شناسایی اهداف جنگنده های عراقی تبدیل به اهداف بسیار ساده ایی برای نیروی هوایی ائتلاف میشدند.در اکثر این مواقع پیروز نبردهای هوایی نیروی ائتلاف بود به جز در یک مورد که یک فروند اف-۱۸ c متعلق به یگان تفنگدارن دریایی ایلاات متحده توسط یک تبر موشک هوا به هوی آر ۴۰ – RD (آکرید) شلیکی از میگ۲۵ PD اسکادران تاکتیکی ۹۵ ام ساقط شد.

ما بین روزهای ۲۷ تا ۳۰ ام دی ماه سال ۱۳۶۹ نزدیک به پانزده جنگنده عراقی در ماموریت ایجاد پوشش هوایی نزدیک (CAS) از دست رفتند که این آمار تا اواسط بهمین ماه ۶۹ به حدود ۵۰ جنگنده و بالکرد منهدم شده در نبرد هوایی با نیرویهای ائتلاف افزایش یافت.

در طول درگیریها بوده اند جنگ های عراقی که با وجود کشف شدن توسط نیروی هوایی ائتلاف و عدم درگیری و سقوط دیگر هرگز به پایگاه اصلی خود بازنگشته باشند.جنگنده هایی در ایران بر زمین نشسته اند. علاوه براین مواقعی نیز بوده که جنگنده های عراقی به دلیل اتمام سوخت مجبور به فرود بر روی جاده و بزرگ راه های مرزی شده باشند در یکی از این نمونه ها یک فروند میگ ۲۳ و یک میگ ۲۱ MF به دلیل اتمام سوخت بر روی باند متروکه پایگاه سوم تاکتیکی ایران نوژه در نزدیک شهر همدان فرود امدند.باندی که برای قرار گرفتن جنگده های اسیب دید و فاقد توان پروازی ناشی از جنگ ایران و عراق اختصاص داده شده بود . در حقیقت قبل از فرمان انتقال هواپیماها به ایران خلبان میگ-۲۱ در حال فرار به کشوری دیگر بود.

هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ -۲۴۷ C به شماره ۵-۸۱۰۶ سابق خطوط هواپیمایی عراق پس از فرار به ایران در ۹ بهمین ۱۳۶۹ به پایگاه هشتم تاکتیکی اصفهان سپره شد.در ایران این هواپیما به سرعت مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت و بعنوان یک هواپیمای ترابری به خدمت نیروی هوایی ایران درامد. حال در ایران این هواپیما به انجام ماموریت هایی چون حمل بارهای نظامی و یا حمل تجهیزات بین پایگاه اصلی ترابری مهرآباد تهران و سایر پایگاه های نیروی هوایی ایران مشغول است.

پس از بمباران سنگین و شدید فرودگاه های عراق فرماندهان عراقی تصمیم گرفتند تا هوایپماهای نظامی و غیر نظامی خود را به سوی دشمن قدیمی, ایران انتقال دهند تا از انها در مقابل نیروی هوایی ائتلاف محافظت کنند و امید داشته باشند که پس از پایان جنگ انها دوباره به عراق برگردانده شوند.در روز ششم بهمین ماه نخستین دسته از جنگنده های عراقی متشکل از چهار فروند میگ-۲۹ A , هشت فروند جنگنده میراژ اف-۱ EQ و BQ و بیش از ده هواپیمای ترابری شامل دو فروند بوئینگ ۷۴۷-۲۷۰ C و دو بوئینگ ۷۳۷ -۲۷۰ C , یک فروند هواپیمای لاکهید ۱۳۲۹ جت استار دو , دو فروند فالکون ۲۰ F و سه فالکون ۵۰ EX به سمت ایران پرواز کردند.در روز بعد ۳۹ هواپیمای عراقی دیگر در پایگاهی در غرب ایران فرود امدند و در روز هشتم بهمن ماه یکی از اخرین دسته های پرنده های مهاجر خاک ایران را لمس کرد. تمامی پروازها به سوی ایران از سه پایگاه در مرکز و شمال عراق که گمان میرفتند از دست راسی رهگیری نیروی هوایی ائتلاف به دور هستند انجام گرفت . به هر حال در یک روز از قبل از پرواز اخرین دسته اعزامی یک گروه چهار فروندی از هواپیماهای عراقی که در میان انها یک هواپیمای ایلیوشن-۷۶ MD نیز وجود داشت در نبرد با ناوگان هوایی ائتلاف توسط سه فروند اف-۱۵ C ساقط گشتند.ما بین روزهای ششم تا هشتم بهمن ماه بیش از ۱۲۰ هواپیما به جانب ایران راهی شدند اما درگیریهای صورت گرفته در روزهای بعد سبب چرخش ۱۸۰ درجه ایی نظر فرماندهان عراقی در مورد فرستادن هواپیماها به سوی ایران شد. انتقال هواپیماها به مکانهای دوردست و ناشناخته از پایگاه ها , استتار و پنهان سازی انها و همچنین دفن کردن هوپیماها در زیر خاک ناشی از همین تغییر رویه فرماندهان عراقی بود.چندین هواپیمای مهاجر عراقی در طول این جابجایی همانند هنگام فرود در بندهای اضطراری پایگاه های ایران اسیب دیده و یا حتی ساقط شدند.

تقریبا تمام جنگنده های عراقی در نزدیک ترین فرودگاه نظامی ایران به مرزهای عراق , در غربی ترین فرودگاه نظامی ایران پایگاه سوم تاکتیکی شاهرخی (نوژه) در نزدیکی شهر همدان بر زمین نشستند و بیشتر هواپیماهای غیر نظامی و ترابری عراقی در فرودگاه نظامی مرکزی ایران پایگاه هشتم تاکتیکی اصفهان و پایگاه هفتم شکاری تاکتیکی شیراز و پایگاه نخست شکاری تهران مهر آباد فرود امدند.در این میان هواپیماهای ایلیوشن ۷۶ در پایگاه های شیراز و اصفهان بر زمین نشستند در حالیکه هواپیماهای بوئینگ ۷۴۷ و ۷۳۷ و هواپیمای آواکس عدنان -۱ و بغداد و هواپیماهای ایرباس سرقتی از کویت در مهرآباد لندینگ کردند.همچنین هواپیماهای بوئینگ ۷۰۷ خطوط هوایپمایی عراق در پایتخت کشور موریتانی ,نواکشوط, فرود امدند و دو هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ و یک فروند بوئینگ ۷۲۷ خطوط هواپیمایی عراق به تونس رسید.

فالکون ۵۰ EX سابق خطوط هواپیمایی عراق با کد ثبتی YI-ALC امروزه در ایران تحت رجیستر و سریال EP-TFA 5-9012 به عنوان هواپیمایی برای حمل و نقل افراد خیلی مهم و سرشناس VIP مورد استفاده قرار میگرد.این هواپیما به هماره دو فالکون ۵۰ دیگر در ششم بهمین ماه سال ۱۳۶۹ به ایران پناه اوردند .در ایران برای جایگزینی و جبران هواپیماهای فالکون-۲۰ از دست رفته در جنگ ایران و عراق آنها به اسکادران فالکون استار مهراباد تهران واگذار شدند.هر سه هواپیمای مذکور بعدها به دولت واگذار گشتند.

پس از پایان جنگ مقامات عراقی برای بازگرداندن هواپیماهای خود تلاش کردند اما ایران از بازگرداندن انها به عراق خودداری کرد و انرا فرصتی طلایی برای جایگرنیی با جنگنده هایی که در طول جنگ هشت ساله با عراق از دست داده بود دید.در اظهار نظری جالب وزیر امور خارجه وقت ایران علی اکبر ولایتی اعلام کرد که تنها ۲۳ هواپیمای عراقی به ایران رسیده و سایر هواپیمای های ادعایی در میان راه توسط نیروی هوایی اتلاف از بین برده رفته اند.

در بین جنگنده های پناهنده فالکروم (میگ-۲۹) و فنسر (سوخو-۲۴) تنها جنگنده هایی بودند که ایران اشنایی قبلی با انها داشت اشنایی که از خریداری ۱۲ فروند سوخو-۲۴ MK و ۱۸ میگ-۲۹ A و شش نمونه فالکروم اموزشی دو سرنشینه از شوروی در آذر ۱۳۶۸ حاصل میگشت.به همین خاطر زمانیکه جنگنده های میگ-۲۹ و سوخو-۲۴ عراقی به ایران پناه اوردند نیروی هوایی ایران بدون اتلاف وقت انها را در سه اسکادران ۱۲ فروندی طبقه بندی و عملیاتی کرد.اندکی پس از عزیمت سوخو-۲۴ های عراقی به ایران پرسنل تعمیر و نگهداری روسی ۲۲ بدنه سوخو-۲۴ رابرای الحاق به ده فنسر اسکادران ۷۱ ام تاکتیکی مستقر در پایگاه شیراز امده کردند که با ورود فنسرهای عراقی و اماده بودن شرایط مرمت و بازسازی سریع انها ناوگان بمب افکن های فنسر نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران به طور قابل ملاحظه ایی رشد پیدا کرد.گزارش های تایید نشده ایی نیز از بازسازی ۴ فروند میگ-۲۹ فراری برای اضافه شدن به جمع میگ ۲۹ های اسکادران تاکتیکی شکاری یازذهم پایگاه مهراباد وجود دارد.اگرچه امروزه مشخص است به دلیل عدم انطباق سه فروند نسخه تک سرنشینه از عراق به ایران انها به عنوان لوازم یدکی مورد استفاده قرار گرفتند و تنها یک فروند نسخه دو سرنشینه وارد خدمت شد.

چهار میگ ۲۹ وارد ایران شد که سه فروند تک سرنشنیه و یک فروند دو سرنشینه بود

ایران غنایم خود را به روز میکند:

پس از بازسازی, توسط خلبان ورزیده و باتجربه جنگنده فانتوم این پرندگان به محل خدمتی جدید خود پایگاه جدید چهاردم اما رضا واقع در مشهد منتقل شدند تا وزنه اصلی این پایگاه تازه تاسیس شوند. تعدادی از بهترین خلبانان جنگنده اف ۵ برای پرواز جنگنده های جدید انتخاب شدند. امورش این خلبانان توسط معلمین پرواز پاکستانی انجام گرفت.یکی از فاکتورهای مهم در مورد جنگنده های میراژ نداشتن موشک هدایت فعال راداری هوا به هوا برای انجام ماموریت های گشت رزمی هوایی (CAP) بود.

در اوایل دهه ۹۰ میلادی دو پیشنهاد مناسب توسط کشورهای لیبی و فرانسه مرتبط با جنگنده های میراژ به ایران داده شد : لیبی با واگذاری جنگنده های میراژ اف-۱ C و قطعات یدکی و فرانسه با پیشنهاد فروش ۱۰۰۰ موشک هوا به هوای ماترا ماژیک . پیشنهاداتی که به صورت شکفت انگیزی توسط دولت وقت ایران رد شدند.بنابراین میراژهای IRIAF هنوز از قابلیت های نبردهای هوایی و حتی از تجهیزات ضرروی دیگر چون سیستم ناوبری هوایی تاکتیکال (TACAN)محروم بودند.محرومیتی که سرانجام با یک سقوط تراژدیک نمود واقعی پیدا کرد.در تاریخ ۱۹ تیر ۱۳۸۰ یک فروند میراژ F.1-BQ-3 متعلق به پایگاه چهاردم تاکتیکی شکاری در جریان شناسایی کاروان قاچاقچیان افغانی در مرزهای شرقی ایران هدف یک موشک حرارت یاب استینگر قرار گرفت و سقوط کرد.

خلبان این جنگنده خود فرمانده پایگاه چهاردهم بود شخصی که سعی کرد تا جنگنده خود را به پایگاه بازگرداند اما خرابی فاجعه اور موتور, وی را وادار به خروج اضطراری از هواپیما کرد .خروجی که متاسفانه موفقیت امیز نبود و سبب کشته شدن وی در این حادثه گردید. .پس از این واقعه با وجود اینکه هواپیما ساقط شده توسط یک موشک زمین به هوا اسیب دیده بود تمامی میراژهای اسکادران برای دلایل امنیتی زمینگیر شدند.بعد از ان جنگنده های میراژ کمتر مورد توجه قرار گرفتند اما در زمستان ۱۳۸۷ سه فروند میراژ F.1EQ-6و سه نمونه F.1BQ-3برای شرکت در رژه نیروهای مسلح ایران در روز ۲۹ فرودین همان سال اماده شدند.

در سال ۱۳۷۵ متخصصین گرجی حدود ۱۰ فروند جنگنده سوخو-۲۲ ۴K-M و یک فروند سوخو-۲۲ ۳-UM و هفت سوخو-۲۵ K را بازسازی کردند جنگنده هایی که پس از بازسازی به پایگاه هفتم شیراز انتقال یافتند.به خدمت در اوردن این جنگنده ها با توجه به تحمیل کردن هزینه اضاف و بی فایده به نیروی هوایی ایران صورت نگرفت و فرماندهای تصمیم گرفتند تا جنگنده ها به نیروی هوایی سپاه پاسداران تحویل داده شود. سپاه پاسداران جنگنده های اهدایی را تجهیزات بی فایده (Poisoned Chalice) میدید و به همین خاطر تنها هفت جنگنده های سوخو-۲۵ را پذیرفت.سوخو-۲۵ های عراقی به هماره سه فروند سوخو-۲۵ UBK جدید خریداری شده در این نیرو به پرواز درآمدند.

سوخوی۲۵ در سپاه وارد خدمت شد و با ورود ۳ فروند سوخوی۲۵ دیگر این ناوگان به ۱۰ فروند افزایش یافت

دو سال بعد دولت ایران شش جنگنده میگ-۲۳ ML و چهار میگ-۲۳ MD به نیروی هوایی سودان اهدا کرد که در نهایت این جنگنده ها پس از فشار قابل ملاحظه دولت عراق به این کشور بازگردانده شدند.

هر دو هواپیماهای بوئینگ ۷۴۷ -۲۷۰ C خطوط هواپیمایی عراق با سریالهای ثبتی YI-AGN و YI-AGO دو فروند بوئینگ ۷۳۴-۲۷۰ C و سه فالکون ۵۰ EX برای اولین بار توسط نیروی هوایی ایران مورد استفاده قرار گرفتند .علاوه بر این یک فروند لاکهید جت استار نیز بعنوان هواپیمای وی ای پی (VIP) وارد خدمت شد. تمامی هواپیماهای خدمتی با علائم و سریالهای ایرانی هویت تازه ایی یافتند .زمانیکه شرکت هواپیمایی ایران ایر هواپیماهای بوئینگ ۷۰۷-۳۶۸ C خود را بازنشسته کرد در سال ۱۳۷۷ هواپیماتهای بازنشسته خود را با هواپیمای بوئینگ ۷۴۷-۲۷۰ C با ریجستر سابق YI-AGO و همچینین دو بوئینگ ۷۳۷- ۲۷۰ C با کدهای ثبتی جدیدEP-IGA و EP-IGD معاوضه کرد.

نامزدهای ادامه فعالیت در ایران:

یکی از با ارزش ترین هواپیماهای فراری به ایران هواپیماهای ایلیوشن۷۶ بودند که در سال های سپری شده پس از پرواز انها به ایران توسط نیروی هوایی ایران مورد استفاده قرار گرفتند تااینکه ۵ فروند از مجموع ۱۳ ایلیوشن ۷۶ TD/MD پس از اورهال در روسیه به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران واگذار شدند. نمایندگان هوایپماهای باقی مانده در سرویس نیروی هوایی ایران توسط اسکادران ۷۳ ام ترابری واقع در پایگاه شیراز به پرواز در می ایند در حالیکه II-76 TD سپاه در پایگاه قدر مهر اباد مستقر می باشند.ایلیوشن ۷۶ هواپیماهایی هستند که نیاز به اورهال زیادی دارند و اخیرن نخستین اورهال کامل انها در روسیه انجام شده است.

اما با ارزش تر از هواپیماهای ایلیوشن و به نوعی با ارزش ترین هواپیمای فراری به ایران دوهواپیمای بغداد و نمونه اولیه هواپیمای اخطار هوابرد عدنان-۱ می باشند.عدنان ۱ که پس از ترک عراق به تهران نقل مکان کرده بود پس از سالها به پایگاه هفتم شیراز برای نگه داری سپرده شد جایی که مختصصین شرکت هوانوردی پارس انرا برای پرواز در رژه نیروی های مسلح ایران در سال ۱۳۸۷ بازسازی کنند.درست یکسال بعد در ۳۱ شهریور سال ۱۳۸۸ عدنان-۱ در رژه هوایی به مناسبت هفته دفاع مقدس سقوط کرد و سبب کشته شدن هر هفت سرنشین خود شد.سرعت پیش از حد هواپیما باعث کنده شدن بشقاب رادار و برخورد به دم هواپیما شد.

اگرچه ۲۴ فروند میراژ وارد ایران شد ولی در براورد ها بین ۸ تا ۱۲ فروند وارد خدمت شد است

هواپیما های عراقی فراری به ایران

بر گرفته شده از صفحه فیس بوک خلبانان شهید جنگ

اماری از هواپیماهای پناهنده عراقی به ایران در طی جنگ دوم خلیج فارس :

رفتن به ایران:

چهار میگ 29 وارد ایران شد که سه فروند تک سرنشنیه و یک فروند دو سرنشینه بود

چهار میگ ۲۹ وارد ایران شد که سه فروند تک سرنشنیه و یک فروند دو سرنشینه بود

ایران غنایم خود را به روز میکند:

در سالهای پس از جنگ خلیج فارس اول نیروی هوایی ایران IRIAF کار مرمت و بازسازی هواپیماهای سالم فراری عراقی که شامل چندین جنگنده میراژ-اف۱ BQ/EQ , هفت جنگنده سوخو-۲۵ K و سوخو-۲۲ –UM/M می’گشتند را در دستور کار خود قار داد.در نخستین مرحله بیشتر میراژهای قابل پرواز موجود در پایگاه سوم نوژه به کمک تکنسین های تعمیر و نگه داری پاکستانی مورد بازسازی و مرمت قرار گرفتند . پس از بازسازی, توسط خلبان ورزیده و باتجربه جنگنده فانتوم این پرندگان به محل خدمتی جدید خود پایگاه جدید چهاردم اما رضا واقع در مشهد منتقل شدند تا وزنه اصلی این پایگاه تازه تاسیس شوند. تعدادی از بهترین خلبانان جنگنده اف ۵ برای پرواز جنگنده های جدید انتخاب شدند. امورش این خلبانان توسط معلمین پرواز پاکستانی انجام گرفت.یکی از فاکتورهای مهم در مورد جنگنده های میراژ نداشتن موشک هدایت فعال راداری هوا به هوا برای انجام ماموریت های گشت رزمی هوایی (CAP) بود.در اوایل دهه ۹۰ میلادی دو پیشنهاد مناسب توسط کشورهای لیبی و فرانسه مرتبط با جنگنده های میراژ به ایران داده شد : لیبی با واگذاری جنگنده های میراژ اف-۱ C و قطعات یدکی و فرانسه با پیشنهاد فروش ۱۰۰۰ موشک هوا به هوای ماترا ماژیک . پیشنهاداتی که به صورت شکفت انگیزی توسط دولت وقت ایران رد شدند.بنابراین میراژهای IRIAF هنوز از قابلیت های نبردهای هوایی و حتی از تجهیزات ضرروی دیگر چون سیستم ناوبری هوایی تاکتیکال (TACAN)محروم بودند.محرومیتی که سرانجام با یک سقوط تراژدیک نمود واقعی پیدا کرد.در تاریخ ۱۹ تیر ۱۳۸۰ یک فروند میراژ F.1-BQ-3 متعلق به پایگاه چهاردم تاکتیکی شکاری در جریان شناسایی کاروان قاچاقچیان افغانی در مرزهای شرقی ایران هدف یک موشک حرارت یاب استینگر قرار گرفت و سقوط کرد.خلبان این جنگنده خود فرمانده پایگاه چهاردهم بود شخصی که سعی کرد تا جنگنده خود را به پایگاه بازگرداند اما خرابی فاجعه اور موتور, وی را وادار به خروج اضطراری از هواپیما کرد .خروجی که متاسفانه موفقیت امیز نبود و سبب کشته شدن وی در این حادثه گردید. .پس از این واقعه با وجود اینکه هواپیما ساقط شده توسط یک موشک زمین به هوا اسیب دیده بود تمامی میراژهای اسکادران برای دلایل امنیتی زمینگیر شدند.بعد از ان جنگنده های میراژ کمتر مورد توجه قرار گرفتند اما در زمستان ۱۳۸۷ سه فروند میراژ F.1EQ-6و سه نمونه F.1BQ-3برای شرکت در رژه نیروهای مسلح ایران در روز ۲۹ فرودین همان سال اماده شدند.

سوخوی25 در سپاه وارد خدمت شد و با ورود هفت و یا هشت فروند سوخوی25 دیگر این ناوگان به 13 فروند افزایش یافت

سوخوی۲۵ در سپاه وارد خدمت شد و با ورود ۳ فروند سوخوی۲۵ دیگر این ناوگان به ۱۰ فروند افزایش یافت

نامزدهای ادامه فعالیت در ایران:

اگرچه 24 فروند میراز وارد ایران شد ولی در براورد ها بین 8 تا 12 فروند وارد خدمت شد است

اگرچه ۲۴ فروند میراژ وارد ایران شد ولی در براورد ها بین ۸ تا ۱۲ فروند وارد خدمت شد است

ایلیوشن ۷۶ تی دی ۱۵-۲۲۸۳ (سابق خطوط هوایی عراق) اکنون بوسیله نیروی هوافضای سپاه مورد استفاده قرار میگیرد.از سیزده ایلیوشن از عراق به ایران رسیده هشت فروند به نیروی هوایی ایران و و پنج فروند در اختیار نیروی هوافضای سپاه قرار گرفته است.پس از ورود به خدمت این هواپیما در ایران , در روسیه اورهال شد و از نمونه اصلی ام دی اصلی خود به نمونه تی دی تغییر ماهیت داده و به سپاه تحویل داده شد.

در سحرگاه ۱۷ ژانویه سال ۱۹۹۱ نیروهای متحد به رهبری ایالات متحده آمریکا عملیات طوفان صحرا را برای آزادی کشور کوچک کویت وبیرون راندن نیروهای عراقی از خاک این کشور آغاز نمودند . با آغاز حملات شدید هوائی وبمباران مراکز اقتصادی و نظامی عراق , تعدادی از فرماندهان نظامی عراق جهت جلوگیری از انهدام کامل نیروی هوائی که هر روز ضربات سنگینی را متحمل میگردید تصمیم به اعزام بخشی از تجهیزات نیروی هوائی به کشور همسایه خود ایران گرفتند .ایران که در آن سالها به تازگی جنگ خونین ۸ ساله با حریف خود را به پایان برده بود با اتخاذ سیاست بی طرفی وعدم صدور اجازه پرواز به هواپیماهای نیروهای متحد و بستن آسمان خویش کمک بزرگی به دشمن سنتی خود نمود . هر چند این تصمیم و کمک غیر عمدی در جهت منافع ایران اتخاذ گشت اما همین امر کافی بود تا سران عراقی این کشور را بعنوان پایگاهی امن انتخاب کنند .

چنین بود که خلبانان عراقی در طی چند روز دهها فروند هواپیماهای نظامی و غیر نظامی رابه پایگاههای هدف در قلب خاک ایران منتقل کردند . دولت بعثی که گمان میبرد با پایان جنگ و عقب نشینی از خاک کویت قادر به بازپس گیری وسایل پرنده خویش از همسایه شرقی خود خواهد بود بزودی متوجه شد که این امر به سادگی امکان پذیر نیست ودر نهایت با اشغال خاک عراق بدست نیروهای آمریکائی در سال ۲۰۰۳ میلادی و سرنگونی رژیم بعثی این آرزو را به گور برد . در مورد اینکه واقعأ در آنروزها چه گذشت و عوامل اصلی آمدن این هواپیماها به ایران چه بود حکایات فراوانی موجود است .

منجمله عده ای از صاحب نظران غربی معتقدند که این پرواز دسته جمعی حاصل توافق دو دولت ایران و عراق بوده وعراق در ازای کمک غیر عمدی ایران ( یا شاید هم عمدی ) در بستن مرزهای ۸۰۰ کیلومتری مشترک وفضای ایران هدایائی به دشمن دیرینه خود ارسال نموده . Tom Cooper در مقاله ای مدعی ارسال ۳ فروند هواپیمای باری که مملو از قطعات یدکی وسلاحهای مدرن ومهمات هواپیماهای مدرن میراز بوده است میباشد . به هر حال با عنایت به این موضوع که دولت ایران در تمام این سالها بطور اصولی حضور این هواپیماها را در ایران انکار نموده و بارها در برابر تقاضای استرداد آنها از طرف عراقی تنها وجود چند فروند هواپیمای غیر نظامی را مورد تأئید قرار داده ( که استرداد آنها را هم موکول به اجازه سازمان ملل متحد و پرداخت کلیه هزینه های نگهداری آنها از طرف عراقی کرد) بحث در این مورد بسیار دشوار میباشد .

اما اینکه چه نوع هواپیما و به چه تعداد در ایران موجود میباشد خود حکایت دیگری است . اما در اینجا از محتمل ترین لیست موجود استفاده خواهم برد

24 فروند فنسر وارد ایران شدند. فنسر ها تنها دو سال بود تحویل عراق شده بود از این رو بسیار جوان بود و همچنین پیشرفته ترین جنگنده تهاجمی روسها بود

مدل بعدی سوخوـ ۲۴ میباشد . تعداد ۲۴ فروند از این نوع هواپیما به ایران پرواز کرد . در نیروی هوائی ایران از نوع این هواپیما جمعأ ۳۶ فروند موجود میباشد.

هواپیمای میراژ اف ـ ۱ جزو مدرنترین هواپیماهای ارسالی به ایران بود و سالها کسی اطلاع دقیقی از وضعیت آنها نداشت تا اینکه در سال ۲۰۰۱ میلادی با سقوط یک فروند مدل ۲ نفره این هواپیما در اطراف مشهد و اعلام آن از سوی خبرگزاری ایسنا بطور رسمی عملیاتی بودن این هواپیما در نیروی هوائی ارتش تأئید شد. ۲۴ فروند از این نوع هواپیما به ایران وارد شد که امروزه تعداد ۱۸ فروند آن عملیاتی تخمین زده میشوند.این هواپیماها در پایگاه ۱۴ شکاری مشهد مستقرند وتصاویر ماهواره ای گوگل حاکی از رنگ آمیزی جدید این هواپیما ( استتار آبی رنگ که قبلأ در هواپیماهای تامکت و فولکروم دیده میشد ) می باشد .

تعداد ۷ فروند سوخوـ ۲۵ درسال ۱۹۹۱ به ایران پرواز کرد . صاحب نظران غربی تا سالها معتقد بودند که از این نوع هواپیما در نیروی هوایی ایران استفاده نخواهد شد زیرا با وجود پیشرفته بودن این مدل , تعداد کم آن ارزش هزینه بالای سرویس و نگهداری آن را نخواهد داشتد. در سال ۱۹۹۷ میلادی در جریان مانور عاشورا ـ ۳ سپاه پاسداران در نزدیکی مرز افغانستان که در پاسخ به تهدیدات گروهک طالبان انجام گرفت , نیروی هوائی سپاه یک فروند از این هواپیما را به پرواز در آورد. بعد ها با خرید تعداد بیشتری از این مدل سپاه اقدام به تشکیل اسکادران عملیاتی نمود. این هواپیما در پایگاه دوم شکاری امام خمینی سپاه در شیراز مستقر میباشد .

هواپیمای سوخو ـ ۲۲ که مدل صادراتی و با تجهیزات کمتر هواپیمای سوخو ـ۱۷ که خود در حقیقت مدل پیشرفته تر و تکمیل شده سوخو ـ۷ میباشد جزو پرندگان پناهنده بود. تعداد ۴۰ فروند سوخو ۲۲ در کنار ۴ فروند سوخوـ ۲۰ که آنهم جزو مشتقات این مدل است در پایگاههای ایران به زمین نشستند. در عملیاتی بودن این هواپیما هم حرف و حدیث فراوان است . شاید تصاویر گویاتر از هر سخنی باشد.

تعداد ۱۲ فروند میگ ـ ۲۳ شامل ۷ فروند ام ال و ۴ فروند BN و یک فروند UBکه مدل ۲ نفره آن است هم در بین هواپیماهای عراقی بود . خوشبختانه در باره این مدل همه صاحب نظران متفق القولند که از ابتدا بدلیل کیفیت پائین و تعداد اندک آن این هواپیماها روانه زمینهای حاشیه باند پرواز گشت و هیچ تلاشی از سوی ایران در جهت عملیاتی آن صورت نگرفتد. هر چند که بعضی از دوستان در فرومهای مختلف داستانهای زیبائی از ارتقاء آنها به مدل میگ ۲۷ تا ساخت آن بروش مهندسی معکوس ( این لغت در فرومهای ایرانی معنای بخصوصی بخود گرفته ) را مطرح میکنند ولی به نظر من فاصله آن با واقعیت چندان نزدیک نیست .

با وجود شایعات در مورد ورود به خدمت سوخوی۲۲ ،ولی تصاویر که از پایگاه هوای شیراز می اید و اخبار رسیده از زمینگیر بودن تمام ناوگان اشاره میکند. ایران در سال ۲۰۱۴ تصاویری از سوخو ۲۲ یو ام ۳ نسخه اموزشی منتشر کرد که تعمیر و پرواز کرده اند ولی در نهایت احتمالا تنها نسخه دو سرنشینه عملیاتی شده است زیرا کسی نسخه عملیاتی تک سرنشینه را در ایران ندیده است

در میان هواپیماها همچنین ۱۵ فروند هواپیمای ایلیوشین ـ ۷۶ بود که شامل یک هواپیمای رادار پرنده بنام عدنان و یک هواپیمای مراقبتهای هوائی بنام بغداد میشد. در مورد وظایف هواپیمای بغداد اطلاعات چندانی ندارم اما تصویر این هواپیما چند سال قبل در یکی از مجلات خارجی منتشر شد . در تصویر که از کیفیت پائین و از مسافت دور برداشته شده بود مشخص بود که این هواپیما فاقد آنتن چرخان در بالا است و تنها اختلاف ظاهری آن با مدل عادی ایل ـ ۷۶ در پوزه و قسمت انتهائی هواپیما بود . هواپیمای عدنان در حقیقت وظایف مشابه E-3 آمریکائی و A – 50 روسی رو دارد. کلیه وسایل و ادوات الکترونیکی این هواپیما ساخت شرکت فرانسوی تامسون سی اس اف میباشد . از عملیاتی بودن این هواپیما هیچ اطلاعی ندارم .

در پایان اضافه میکنم که تعدادی هواپیمای مسافربری شامل یک فروند بوئینگ ۷۰۷ یک فروند بوئینگ ۷۲۷ دو فروند بوئینگ ۷۳۷ دو فروند بوئینگ ۷۴۷ سه فروند فالکون ۵۰ یک فروند جت استار عراقی و یک فروند ایرباس ۳۰۰ و ۵ فروند ایرباس ۳۱۰ کویتی هم در ایران بود که هواپیماهای کویتی بعد از خاتمه جنگ با اخذ هزینه های مربوطه از دولت کویت به آن کشور مسترد شد .

ورود ۱۵ فروند ایلیوشین ۷۶ به ایران یک گنجینده واقعی بود. برای خرید این تعداد باید میلیارد ها دلار هزینه میشد

/بر گرفته شده از صفحه فیس بوک خلبانان شهید جنگ/

عنوان	پاسخ	بازدید	توسط
آشنایی با جنگنده رهگیر پرقدرت روسیه mig 31 فاکس هوند !	1	3573	dalahoo4631
مقاله ای جامع و تحلیلی در مورد نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران IRIAF !	4	7695	dalahoo4631
آشنایی با جنگنده ضربتی کارآمد سوخو 39 (su 39) !	5	4851	dalahoo4631
آشنایی کامل با جنگنده Su-35 (سوپر فلانکر) خطرناک ترین و بی رحم ترین جنگنده دنیا !	3	12588	dalahoo4631
آشنایی با جنگنده اف 15 ایگل (عقاب آمریکایی) !	0	7251	admin
تهاجم آردنن ؛ آخرین فرصت هیتلر برای جلوگیری از پیشروی متفقین	0	4878	admin
گالری تصاویر سلاح سرد / شمشیر ، خنجر ، تبر	0	5909	admin
معرفی تانک میدان نبرد آمریکا / تانک ام 1 آبرامز (M1 Abrams)	0	4321	admin
معرفی سلاح محبوب قشقایی ها / اسلحه برنو (vz. 24)	0	6287	admin
معرفی سلاح Ak 47 (کلاشینکف) / هولناک ترین سلاح کشتار جمعی در تاریخ	0	17061	admin